آخرین نشست "دوستان ملت سوریه" بامداد پنجشنبه (۲۰ سپتامبر) در شهر لاهه در هلند شروع شد. در این نشست نمایندگان حدود ۶۰ کشور گرد آمدهاند، از جمله ایالات متحده امریکا، کشورهای اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای عربی. هدف این اجلاس اعلام اقدامات تنبیهی بیشتری بر علیه دولت سوریه است، از جمله در زمینه صدور انرژی و منع کلیه معاملات تجاری و مالی.
وزیر خارجه هلند گفت که هدف تشدید تحریمها، فلج کردن قدرت نظامی حکومت سوریه و وادار کردن بشار اسد به کنارهگیری است. به نقل از خبرگزاری فرانسه، اوری روزنتال، وزیر خارجه هلند که ریاست این نشست را بر عهده دارد، تصریح کرد: «ما به اقدامهای قاطعانه نیاز داریم.» او افزود: «تحریمها تنها در صورتی تأثیر خواهند داشت که با پیگیری اعمال شوند.»
کشورهای عربی: ابراهیمی استعفا دهد
پارلمان کشورهای عرب از الأخضر ابراهیمی، نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب، تقاضا کرد از مأموریتی که در جهت حل بحران سوریه قبول کرده است، استعفا دهد، زیرا "جامعه بینالمللی در حل صلحآمیز بحران سوریه شکست خورده است".
پارلمان عرب در بیانیهای که روز پنجشنبه منتشر شد، آورده است: «با گزارشهای موجود شکی باقی نمانده است که مأموریت آقای ابراهیمی به همان سرنوشت کوفی عنان دچار خواهد شد. به ویژه که اخیرا دبیرکل اتحادیه عرب تصریح کرده است که جامعه بینالمللی در یافتن راه حلی سیاسی برای بحران سوریه شکست خورده است.»
شامگاه چهارشنبه (۱۹ سپتامبر) نبیل عربی، دبیرکل اتحادیه کشورهای عربی، گفته بود که تمام تلاشها برای یافتن راهحلی دیپلماتیک برای بحران سوریه به شکست انجامیده است، زیرا برخی از دولتها در سطح منطقه و جهان همچنان از رژیم بشار اسد حمایت میکنند.
پارلمان عرب در انتقاد از مأموریت ابراهیمی گفت: «اظهارات اخیر ابراهیمی که عاملان و قربانیان را در یک ترازو قرار داده، احساسات شهروندان عرب را جریحهدار کرده است.»
پارلمان عرب از آقای ابراهیمی تقاضا کرد از مأموریتی که به او محول شده استعفا دهد و به صراحت اعلام کند که روسیه، چین و ایران مسئولیت اصلی را در ادامه خونریزی و کشتار در سوریه بر عهده دارند.
اسد: ما پیروز میشویم
بشار اسد به شدت به عربستان و قطر و ترکیه حمله کرد و آنها را به مسلح کردن اپوزیسیون سوریه متهم ساخت و تأکید کرد: «آنها پیروز نخواهند شد.»
بشار اسد در گفتوگویی که مجله مصری الأهرام فرازهایی از آن را منتشر کرده است، عربستان سعودی را به پشتیبانی از اسرائیل در جریان جنگ شش روزهی سال ۱۹۶۷ و همچنین "خیانت به جمال عبدالناصر" رهبر بانفوذ مصر متهم کرد. او گفت که عربستان همواره از سیاست پایداری سوریه در برابر "رژیم صهیونیستی" ناراضی بوده است.
بشار اسد در حمله به قطر گفت که سران این کشور "با امکانات مالی خود، با فرستادن پول و اسلحه، از تروریستها در سوریه حمایت میکنند و در این آرزو هستند که همان برنامه لیبی را در سوریه تکرار کنند".
رهبر سوریه درباره ترکیه گفت: «ترکها با سیاست خود اشتباه بزرگی مرتکب شدند. آنها به فکر منافع ملت ترکیه نیستند، بلکه در رؤیای احیای امپراتوری عثمانی هستند.»
عراق تکذیب میکند
دولت عراق روز پنجشنبه گزارش منابع اطلاعاتی غرب مبنی بر کمک عراق به ایران برای انتقال افراد و تجهیزات نظامی به سوریه را تکذیب کرد. بنا به برخی گزارشها جمهوری اسلامی برای فرستادن افراد سپاه پاسداران و همچنین مقدار زیادی اسلحه و مهمات به سوریه، از هواپیماهای مسافربری استفاده میکند که از آسمان عراق عبور میکنند.
علی دباغ، سخنگوی دولت عراق گفت که دولت مالکی با ارسال افراد و تجهیزات نظامی به سوریه مخالف است. او به خبرگزاری رویترز گفت: «ما هرگز اجازه نمیدهیم که از زمین یا آسمان عراق برای انتقال افراد یا سلاح به سوریه استفاده شود.»
این سخنگوی رسمی افزود که دولت عراق با تلاشهای منطقهای و بینالمللی همکاری میکند تا هیچ کمک خارجی نه به رژیم سوریه و نه به مخالفان آن برسد.
از سوی دیگر، علی موسوی، مشاور مطبوعاتی نخست وزیر عراق، در رد گزارش اطلاعاتی منابع غربی، به خبرگزاری آلمان گفت: «سمتگیری ما در برابر رویدادهای سوریه روشن است و هیچ ابهامی ندارد. موضع روشن و پایدار ما این است که بحران سوریه باید از راه گفتوگو میان طرفهای درگیر، بدون خشونت یا دخالت خارجی حل شود.»
آقای موسوی گفت که پیش از این نیز بارها از انتقال تجهیزات نظامی ایران از خاک عراق به سوریه سخن رفته بود، اما هیچ دلیلی برای این ادعا ارائه نشده است. او تصریح کرد: «ما از تمام کسانی که در این باره دلیل یا اطلاعی دارند دعوت میکنیم به ما ارائه دهند تا درباره آن تحقیق شود.»
مشاور مطبوعاتی دولت عراق فاش ساخت که این موضوع پیش از این از جانب مقامات ایرانی مطرح شده و موضع عراق به اطلاع آنها رسیده است. مقامات ایرانی "به موضع عراق پایبند هستند و چنین فعالیتهایی وجود ندارد". او تأکید کرد: «دولت عراق با دقت این موضوع را پیگیری میکند.»
روز پنجشنبه خبرگزاری رویترز به نقل از گزارش محرمانهی یکی از سازمانهای اطلاعاتی غربی گفت که جمهوری اسلامی از طریق عراق و با استفاده از هواپیماهای مسافربری تقریبا روزانه دهها تن تجهیزات نظامی و "تعداد زیادی از اعضای سپاه پاسداران" را به سوریه میفرستد.
به گفته مقامات دیپلماتیک غربی میان ایران و عراق در این مورد توافقی وجود دارد که روی کاغذ نیامده و جنبه رسمی ندارد. گفته میشود که مسئولان دو دولت قصد دارند این توافق را مخفی نگه دارند و درباره آن سکوت کنند.
پیش از این منابع اطلاعاتی گفته بودند که ایران کمکهای خود را از راه ترکیه برای رژیم سوریه میفرستد. اما گفته میشود که این مسیر متوقف شده و اینک ایران از آسمان عراق استفاده میکند. مقامات رسمی آمریکا گفتهاند که در این باره از عراق توضیح خواسته و گفتهاند در صورت ادامه این گونه فعالیتها، آنها در ادامه کمکهای خود به عراق تجدیدنظر خواهند کرد.
پیش از این طارق هاشمی، معاون پیشین نخست وزیر عراق به خبرگزاری رویترز گفته بود که ایران از حریم آسمانی عراق برای ارسال افراد و تسلیحات به سوریه استفاده میکند.
آقای هاشمی که در زمان انجام گفتوگو در استانبول بود، دولت عراق را متهم کرد که نه تنها راه را برای ارسال کمکهای ایران به رژیم سوریه باز گذاشته، بلکه هزاران شبه نظامی برای پشتیبانی از رژیم سوریه از خاک عراق به سوریه رفتهاند.
تحریم هواپیماهای ایرانی
بنا به گزارش اخیر رویترز دو هواپیمای ایرانی بوئینگ ۷۴۷ برای عملیات ارسال نیرو از ایران به سوریه اختصاص یافتهاند. روز چهارشنبه ( ۱۹ سپتامبر/ برابر ۲۹ شهریور) وزارت خزانهداری آمریکا سه شرکت هواپیمایی ایرانایر، ماهانایر و یاسایر را به همکاری در ارسال تسلیحات و افراد سپاه پاسداران به سوریه متهم کرد و تمام ۱۱۷ هواپیمای ثبت شده به نام آنها را در فهرست تحریمها قرار داد.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، وزارت خزانهداری آمریکا میگوید کار انتقال نظامیان ایران به دمشق در پوشش "کمکهای انساندوستانه" انجام میشود. قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران روز پیش از آن، سهشنبه ۲۸ شهریور، اعتراف کرده بود که نیروهای تحت فرمانش از دههی ۱۹۸۰ میلادی در لبنان و سوریه حضور داشتهاند.