صفحه نخست
سیاست
تهران امروز- مريم نظری- رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست روز گذشته در سخنراني خود پيش از آغاز خطبه هاي نماز جمعه تهران ، در اظهاراتي عجيب گفت: « این ریزگردها کشنده نیست، بلکه تنها برای افرادی كه مشکل قلبی دارند یا زنان باردار می‌تواند موجب نگرانی شود!»
كارشناسان حوزه سلامت در چند هفته اخير بارها و بارها اظهار نگراني كرده‌اند كه ريزگردهاي عراقي مي‌تواند تهديدي جدي براي سلامتي شهروندان باشد و حتي احتمال دارد كه جان مردم را به خطر بيندازد، با اين حال رئيس سازمان حفاظت محيط زيست كه متولي حفظ محيط زيست كشور است، روز گذشته در سخنراني خود پيش از آغاز خطبه هاي نماز جمعه تهران ، در اظهاراتي عجيب گفت: « این ریزگردها کشنده نیست، بلکه تنها برای افرادی كه مشکل قلبی دارند یا زنان باردار می‌تواند موجب نگرانی شود!»
اظهارنظري كه اگرچه تعجب همگان را برانگيخته ، اما پس از ارائه راه حل هايي چون آب‌پاشي تهران، استفاده از پنكه هاي بزرگ و استفاده از مخلوطي از مواد چسبنده در فعاليت هاي عمراني پايتخت از دولتمردان مي‌تواند به عنوان يك نكته قابل تامل مورد بررسي قرار بگيرد. مروري بر اخبار يكي، دو سال گذشته نشان مي دهد آلودگي هوا بر شيرمرغ تا جان آدميزاد تاثير گذار بوده است. از افزايش مراجعه به اورژانس گرفته تا تاثير بر پرخاشگري، طلاق و ناباروري همه از عوارض اين نوع آلودگي است.
حتي كارشناسان طي چند سال گذشته بارها خواستار تشكيل دادگاه آلودگي هوا شده و از پزشكي قانوني و وزير بهداشت خواسته اند تا آمار مرگ و مير در اثر آلودگي هوا را اعلام كند. گذشته از آن، همين چند روز پيش بود كه مدير باغباني سازمان جهاد كشاورزي استان همدان اعلام كرد:« تداوم ريزگردها باعث کاهش ميزان توليدات باغي و زراعي خواهد شد. انتشار مستمر ريزگردها كاهش عمل فتوسنتز گياه را در پی دارد و اگر در زمان گرده افشاني، پديده انتشار ريزگردها رخ دهد ممكن است تا حدودي عمل تلقيح را مختل كند.» حجت‌الله‌شهبازي گفت:«اگر به صورت مستمر و چندين روز اين پديده ادامه داشته باشد و باعث ايجاد لايه‌اي بر روي برگ شود، كاهش عمل فتوسنتز گياه را در پی دارد و آن طور كه بايد نمي‌تواند كارش را انجام دهد.» اما اين همه ماجرا نيست.
سعدالله اسکندري مدير امور باغباني سازمان جهاد كشاورزي همدان نيز با اشاره به اينكه پديده گردوغبارازجمله عوامل ايجادخسارت بر زنبورداران وکشاورزان است، ميزان خسارت اين آلاينده رادرشرايط فعلي برروي محصولات جاليزي، ذرت وگندم بين 15 تا 20 درصد پيش بيني کرد.
بي برنامگي، علت اصلي است
نه برگزاري اجلاس هاي چهارجانبه بين ايران، عراق، تركيه و سوريه مشكل را چاره كرد و نه بازديد هيات عراقي و ايراني از كشورهاي همسايه. ريزگرد در سال هاي گذشته بارها آسمان كشور را تيره و تار كرده است. مدارس و ادارات دولتي كشور را به تعطيلي كشانده، پروازها را كنسل كرده و تاري ديد را براي شهروندان به ارمغان آورده است.
اين ذرات بيگانه در سال‌هاي گذشته افراد بي‌شماري را به اورژانس و مراكز درماني كشانده است. اما گويي ايراني ها در مواجهه با اين پديده خطرناك تنها مانده اند، چرا كه به گفته مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست براي اين گرد و غبار كه منشأ خارجي دارد هيچ كاري نمي توان كرد! محمد جواد محمدي زاده رئيس سازمان حفاظت محيط زيست در اين باره مي گويد:«کشورمان تنها در یک مولفه از هوا مشکل دارد. در حال حاضر وجود گرد و غبار از مشکلات اصلی است.
نود درصد این گردو غبارها از کشورهای همسایه به خصوص عراق، اردن، عربستان و سوریه است. البته ما توافقاتی در این زمینه با کشور عراق داشتیم اما آنها به دلیل مشکلاتی نظیر نبود امنیت از بین بردن این گرد و غبارها اولویت‌شان نیست و ما دراين زمینه توفیق زیادی نداشتیم.» اين نخستين بار نيست كه يك مسئول از ناتواني سازمان حفاظت محيط زيست براي مهار ريزگردها سخن مي گويد.
پيش از اين نيز علي محمد شاعري قائم مقام اين سازمان در جمع خبرنگاران به صراحت اعلام كرده بود:«نمي توان مردم را فريب داد. اين گرد و غبار منشاء داخلي ندارد و عراق و عربستان هم در اين زمينه همكاري نمي كنند.» اما دكتر يوسف رشيدي مدير عامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران نظر ديگري دارد.
به گفته او در روزهاي اخير شاهد ازدياد حملات تنفسي، سكته های قلبی و افزایش آمار مراجعه به مراکز درمانی بوده ايم. رشيدي به تهران امروز مي گويد:« ذرات ریزگردها به راحتی از طریق سیستم تنفسی وارد سیستم گردش خون می‌شوند و ضمن بالا بردن غلظت خون باعث گرفتگی رگ‌ها شده و با پوشاندن بافت ریه، موجب کاهش سطح اکسیژن‌گیری ریه می‌شوند.» به گفته رشيدي «ذرات معلق ناشی از احتراق ناقص وسایل نقلیه موتوری با ذرات معلق ناشی از ریزگردها که سه سال است تهران را تحت تاثیر قرار داده متفاوت است.
منشاء این ریزگردها خارج از مرزهای غربی ایران بوده و در داخل خاک عراق قرار دارد که البته برنامه‌ریزی برای کنترل منشاء این ریزگردها و کاهش آنها امکان‌پذیر بوده و هست. در زمینه مهار ریزگردها سفرهاي خارجی انجام شده و مقاماتی از عراق به ایران آمدند و مسئولانی نیز از ایران به عراق رفتند و یکسری کارهای اداری صورت گرفته اما مردم انتظار دارند نتیجه عملی این رفت و آمدها را ببینند، چرا که مبداء آلودگی معلوم است و سازمان هواشناسی می‌تواند با روش‌های مدل‌سازی، کانون اصلی این آلودگی در عراق که ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد را دقیقاً مشخص کند.»
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در پایان با تاکید بر اینکه آلودگی هوا باید از منبع اصلی آن تحت کنترل قرار گیرد، خاطرنشان کرد: متاسفانه در زمینه مهار ریزگردها از منشاء اصلی آن در عراق هیچ اقدام عملی انجام نشده است. او مي گويد:«در بحث آلودگی هوا دچار روزمرگی شده‌ایم و در مهار ریزگردها از برنامه‌های اساسی خبری نیست. در حالی که بر اساس بند (ب) ماده 193 قانون پنجم توسعه، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است تمهیدات لازم برای کاهش آلودگی هوا تا حد استاندارد‌های جهانی با اولویت شناسایی کانون‌های انتشار و مهار ریزگردها را اجرا كند.»
نفس شهرهاي مرزي تنگ تر است
پيش از آنكه قانون برنامه پنجم توسعه مصوب شود، دولت در قانون برنامه دوم تا چهارم نيز همواره مكلف شده تا آلودگي هواي كلانشهرها را كاهش دهد. رشيدي در اين باره مي گويد:«به موجب قانون تکلیف کاهش و کنترل آلودگی هوا بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته شده، این سازمان مکلف است هوای کلان‌شهرها را در حد استاندارد و بهداشتی نگه دارد و این در حالی است که در خصوص مهار ریزگردها از مبداء عراق هیچ گونه اقدامی به صورت عملی انجام نشده است.»
رشیدی با بیان اینکه حساسیت‌ها نسبت به تهران بالاتر و بالطبع اطلاع‌رسانی‌ها در مورد این کلانشهر بیشتر است، ادامه مي دهد:« آلودگی شهرهای مرزی کشور چندین برابر تهران و صدماتی که به شهروندان این شهرها وارد می‌شود، بسیار بیشتر از ساکنان پایتخت است.» او با انتقاد از برنامه جديد كاهش آلودگي هوا ، مي گويد:«اسفند ماه سال گذشته مصوبه‌‌ای تحت عنوان «برنامه کاهش آلودگی هوا در 8 شهر بزرگ کشور» مورد تصویب هیأت دولت قرار گرفت که بر اساس بند 19 آن درصورت قرار گرفتن وضعیت هوا در شرایط هشدار، وزارت نیرو موظف است نسبت به بارور کردن ابرها و استفاده از سایر فن‌آوری‌های مناسب اقدام كند. چنین کاری غیر کارشناسانه بوده و اجرای آن عملاً امکان‌پذیر نیست، آلودگی هوا باید از منبع آن کنترل شود، نه اینکه دنبال راه حل‌هایی مثل آب‌پاشی شهر و بارور کردن ابرها باشیم که در واقع فرار رو به جلوست.»
نتيجه مهم است
« با رفت و آمد مسئولان به عراق ریزگردها مهار نمی‌شوند!» اين را رشيدي مي گويد. از سوي ديگر دستگاه هاي سنجش آلودگي هوا در روزهاي گذشته نشان داده اند كه در مناطق مختلف میزان ذرات معلق که نسبت به سایر آلاینده‌ها بسیار خطرناک تر است از مرز اضطرار هم بالاتر رفته است. اين در حالي است كه متوسط آلودگی تهران نیز در برخی روزها روی مرز اضطرار قرار گرفته است. اما بيش از پايتخت‌نشينان ساكنان استان هاي غربي كشور در معرض آسيب ريزگردها قرار دارند. ريزگردهايي كه حتي اگر منشاء برون مرزي داشته باشد، دوام آن در آسمان كشور نشان از ضعف ديپلماسي مقامات ايراني در متقاعد كردن كشورهايي چون عراق و عربستان دارد.
