لباس جديد مهمانداران خطوط هوايی ترکيه اختلاف برانگيز شده است

رادیو فردا- در اواخر سال های دهه ۱۹۴۰ ميلادی که خطوط هوايی ترکيه ( ترکيش اير لاين ) فعاليت خود را آغاز کرد به گفته کارشناسان مد، لباس مهمانداران اين شرکت هوايی طوری طراحی و دوخته شده بود که منحنی ها و پستی و بلندی بدن مهمانداران را نشان دهد.

در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ ميلادی نيز اين روند ادامه يافت و لباس مهمانداران اين شرکت توسط طراحان پاريسی طراحی می‌شد تا خصيصه اروپايی خطوط هوايی اصلی کشور ترکيه را برجسته کند. اکنون نيز فضای فرهنگی حاکم بر نهادهای تصميم‌گير اين کشور را می‌توان در طرح جديدی که برای لباس مهمانداران پيشنهاد شده است به خوبی ديد. پيراهن‌های زنانه گشاد و بلند، دامن‌های تا زير زانو و کلاه های پاشايی مربوط به دوران عثمانی.

روزنامه «نيويورک تايمز» در گزارشی می‌نويسد که درز اطلاعات مربوط به فرم لباس‌های جديد به رسانه‌ها بحث زيادی در ترکيه به راه انداخته است. در اين کشور هر موضوع به ظاهر ساده‌ای مثل نحوه پوشش و لباس مهمانداران خطوط هوايی، می‌تواند به عرصه‌ای برای رويارويی و مجادله بين دينداران و سکولارها و يا اگر در قالب ديگری بگوييم مجادله‌ای بين طرفداران سنت مدرن جمهوری ترکيه با کسانی که نوستالژی دوران عثمانی را در سر دارند، بدل شود.

برخی از شهروندان ترکيه روی شبکه توئيتر اين يونيفورم جديد را با لباس‌های سريال تلويزيونی «حریم سلطان» مقايسه کرده‌اند که حوادث مربوط به دربار سلطان سلیمان در قرن شانزدهم ميلادی را حکايت می‌کند. مجادله بر سر لباس مهمانداران با تصميم جديد خطوط هوايی ترکيه که اعلام کرد در برخی از پروازهای داخلی و خارجی مشروب های الکلی را ممنوع خواهد کرد، تشديد شده است.

برخی معتقدند که ظاهر جديد مهمانداران برای راضی کردن طرفداران اسلامگرای حزب عدالت و توسعه است که رهبر آن رجب طيب اردوغان برای دو دوره نخست وزيری کشور را در دست دارد. در دوران حکومت اين حزب برخی از سنت‌های عرفی جامعه ترکيه از جمله قوانين مربوط به حجاب در محيط دانشگاه‌ها و يا فروش الکل در برخی از اماکن تغيير کرده است.

خطوط هوايی ترکيه در بيانيه‌ای که مطبوعات این کشور منتشر کردند سعی کرد تا انتقادها و نارضايتی‌ها را ساکت کند و اعلام کرد تصويری که از اين لباس‌ها منتشر شده تنها گزينه مورد بررسی نيست. در اين بيانيه گفته شده اين يکی از گزینه‌هايی است که عناصر سنتی‌تر طراحی ترکيه را نشان می‌دهند ولی طرح‌های ديگری هم در دست بررسی است که جنبه‌های مدرن‌تری دارند.

روزنامه «نيويورک تايمز» می‌افزايد که برای بسياری از ترک‌ها خطوط هوايی اين کشور يک ميراث ملی است و به همين خاطر موضوع لباس مهمانداران آن به يک جدال فرهنگی بزرگ بدل شده است. به خصوص برای سکولارها اين موضوع مهم است چون خطوط هوايی کشور را چهره ترکيه در جهان خارج می‌دانند.

سکولارها يادآوری می‌کنند که اين شرکت در دوران زمامداری مصطفی کمال آتاتورک به عنوان يکی از نمادهای پيشرفت ترکيه تاسيس شد. وی در دوران حکومت خود بسياری از مظاهر فرهنگی و از جمله لباس هايی را که در دوران عثمانی مرسوم بود ممنوع کرد.

همزمان با پيشرفت اقتصادی ترکيه سفر جهانگردان خارجی به اين کشور نيز به شکل چشمگيری طی دو دهه اخير افزايش يافته است.

منتقدان لباس جديد مهمانداران می‌گويند که ارائه يک چنين ظاهری در اولين تماس با توريست‌ها و خارجيان می‌تواند تاثير منفی به جا بگذارد.

واقعيت اين است که بخش عمده فعاليت و سفرهای خطوط هوايی ترکيه بر خلاف آنچه که برخی ادعا می‌کنند نه در خاورميانه و کشورهای مسلمان بلکه در کشورهای غربی است. به عنوان مثال طی ماه ژانويه امسال ۸۰ درصد پروازهای اين شرکت با مقصد کشورهای غربی انجام شده است.

برخی معتقدند که با توجه به سهام پنجاه درصد دولت در اين شرکت تصميم اخير نيز برای جلب رضايت دولت حزب عدالت و توسعه و يا تحت نفوذ آن اتخاذ شده است. مديرعامل خطوط هوايی ترکيه نيز در بيانيه مطبوعاتی خود به نوعی اين موضوع را تاييد کرد و گفت: «ديدگاه‌های ما با ديدگاه‌های دولت يکی است. اختلافی بين ما وجود ندارد و در حقيقت دولت اعضای هيات مديره اين شرکت را تعيين می کند.»

بحث در اين مورد در مطبوعات و رسانه‌های ترکيه به جايی رسيده که طراحان لباس هم وارد ماجرا شده و طراح اين لباس‌ها را به شدت مورد انتقاد قرار داده‌اند.

هر چند خود طراح و مسئولان خطوط هوايی ترکيه می‌گويند اين طرح نهايی نيست ولی به نظر می رسد که حتی پيشنهاد آن به عنوان يک گزينه توانسته است جدال فرهنگی دائمی را در ترکيه تشديد کند.