گذری تاریخی بر قالی دستباف مردم عرب خوزستان


قاليبافي در خوزستان (الاحواز) قدمتي شش هزار ساله دارد .تاريخ اولين قاليبافان جهان را مردم شوش وعيلام ثبت کرده است .واز آن دوران تا به امروز زنان این سرزمین گره های قالی خود را با نقوش بر گرفته از تمدن عیلام ومعبد دور انتاش به هم پیوند می دهند



گذری تاریخی بر قالی دستباف مردم عرب خوزستان
بروال-حسین فرج الله (ابوعرفان)-شوشتر- تار و پود قرمز ونارنجی ،بر گرفته از تمدنی دیرینه ، تمدنی که هرچند گرد وغبار سال ها بر چهره او نشسته اما هنوزیکی از باشکوه ترین تمدن های جهان است .
تاروپودی که از 6000سال پیش تا به امروز به هم می پیچند تا نقش جام نارونده یا نقوش کاخ های عیلامی را دوباره زنده کنند، وحافظه تاریخی این ملت را با گذشته های درخشان پیوند دهد. 
این تاروپودها یاد آور شکوه ملتی است که شکوه وبزرگی خود را فراموش کرده ودر دوره کودکی خود سرگردان است.ومی بایست صفحه های تاریخ را به دقت بخواند تا درمیان آن ،شکوه فراموش شده اش را از میان هزاران کلمه غبار گرفته کشف کند .
 
قاليبافي دراین اقلیم قدمتي شش هزار ساله دارد .تاريخ اولين قاليبافان جهان را مردم شوش وعيلام ثبت کرده است .واز آن دوران تا به امروز زنان این سرزمین گره های قالی خود را با نقوش بر گرفته از تمدن عیلام ومعبد دور انتاش به هم پیوند می دهند.قالی دستباف مردم عرب خوزستان که امروزه درمناطق شوش وشوشتر (چنانه وخسرج وعبدالخان وبیت سعد ) ودیگر شهرهای خفاجیه وحویزه رواج دارد دارای نقوش فوق العاده زیبایی هستند که شاید بتوان به جرات آنها را با نقوش عیلامی مقایسه کرد مانندنقش معبد پنج طبقه دورانتاش (چغازنبیل)که این نقش قالی، طبق باقی، نمد مالی ودیگر صنایع دستی مردم عرب به وفور یافت می شود.
 
ازنقوش قالی شوش که امروزه در خانه بسیاری از مردم عرب یافت می شود می توان به نقش لامی که در میان بنی لام رواج دارد اشاره کرد که نام بنی لام ممکن است برگرفته از نام بنی عیلام باشد که روزگار ی دراین سرزمین امپراطوری بزرگی داشتند وهنوز کاخ ها ومعابدشان پس از هزاران سال شکوه بی مانندی دارند.
از مهترین ممیزه های قالی مردم عرب استفاده از پشم خالص ورنگرزی طبیعی می باشد که قالی را تا صدها سال به شکل اولیه محافظت می کند. نقوش باستانی مانند حیوانات اساطیری ونقوش هندسی برگرفته از خط تصویری عیلامی باستان ،نقش معبد دور انتاش ونیز گل ها ودرختان سدر ، علامت ها و رموز دینی مانند صلیب از مهمترین علامت های تشخیص قالی عربی نسبت به دیگر قالی ها می باشد...
 
در دو دهه اخیر بسیاری از سوداگران به عنوان تعویض قالی کهنه با نو دست به تاراج این ثروت نموده اند ومردم روستاهای عرب را با تطمیع وادار به فروش یا تعویض قالی های قدیمی کرده اند . در واقع نوعی سرقت این تحفه گرانبهاست ومردم عرب باید بدانند که بسیاری از این قالی ها قدمت بیشتر از صد سال دارند وبه عنوان یک اثر هنری ارزش مالی ومعنوی فراوانی دارند که نباید به این آسانی آنها را به سوداگران بدهند.
 
احیای دوباره سنت قالیبافی علاوه بر ایجاد کارگاههای زود بازده که منبع درآمد خوبی برای خانواده های عرب می تواند باشد بلکه کمک خوبی است برای حفظ ونگهداری این هنر باستانی است .

قالیبافی ورنگرزی در روستاهای این اقلیم به شکل سنتی وبا وسائل ابتدایی صورت می گیردومی توان گفت که این وسایل همان ابزارهای چند هزار سال پیش است ودر میان مردم هنوز متداول هستندهرچند که دیگر صنایع دستی نیز وضع بهتری ندارند مثلا سبد بافی که قدمتی دیرینه دارد باز روبه فراموشی گذاشته است
واگر احیا نشود تا چندی دیگر نامی از آن نخواهد ماند...
 
در بسیاری از کشورهای جهان صنایع دستی یکی از مهمترین اقلام صادراتی را تشکیل می دهند ولي متاسفانه بسياري از صنايع دستي ما هنوز در اقلیم براى مردم شناخته شده نیست ولازم است که برای حفظ واحیای آنها برنامه ریزی دقیق صورت گیرد.
 
قابل توجه مردم عرب خوزستان آنکه نباید قالی های قدیمی وباارزش خود را با قالی های نو تعویض کنند زیرا ارزش قالی های دستباف آن هم با قدمتی چند صد ساله بیشتر از قالی های ماشینی وصنعتی است وهمچنین نگهداری این قالی ها در حفظ میراث فرهنگی وصنایع دستی این مردم کمک شایانی می کند.
زیرا یکی از مهمترین نمادهای فرهنگی هر ملتی صنایع دستی وآثار تاریخی آن ملت می باشد که مردم باید درحفظ آثار تاریخی وصنایع دستی کوشا باشند .
 
نقوش قالی دست بافت مردم عرب می بایست به دقت تصویر برداری شوندوبه عنوان یک اثر ملی ثبت شوند همچنین ایجاد موزه باعث حفظ این اثر هنری می شود .

راههای حفظ هنر قالی بافی مردم عرب خوزستان
 
1-رواج کارگاههای قالی بافی که در کشور نمونه های فراوانی وجود دارد یکی از راههای احیای دوباره این هنر می باشد .
 
2-تشکیل کلاس های آموزشی برای زنان خانه دار ودختران جوان
 
3-حمایت مالی از صنعتگران وخرید تولیدات وتامین نیازهای اولیه بازارفروش قالی دستباف
4-ایجاد نمایشگاههای قالی سنتی در استان ومعرفی این هنر به مردم
 
5- احداث موزه قالی ودیگر صنایع دستی برای استان 
 
6-تشویق مردم به خرید قالی دستباف با معرفی صحیح وتبلیغات منظم در سطح استان وکشور..




الاثنين 18 يناير 2016
           

هدهد نیوز | سیاست | مسائل ملي | جامعه وحقوق | دانش و فن آورى | زنان ومردان | ورزش | ديدكاه | گفتگو | فرهنگ و هنر | تروريسم | محيط زيست | گوناگون | ميراث | ويدئو | سلامت | سرگرمى