صفحه نخست
سیاست
بروال الاهواز- خوزستان به غیر از معدن نفتش به قطب کشاورزی معروف است. قطب کشاورزی به این معنی که در زمینه منابع و تولیدات کشاورزی ظرفیت بالایی دارد و میتواند نه فقط در سطح ملی، که در سطح جهانی هم تأثیرگذار باشد. کشاورزی این دیار هم به دلیل نوع اقلیمش مدیون جریان آب رودهایش است. بی شک هرگونه تغییر درمیزان جریان آب برکارایی و بهره وری کشاورزی آن تأثیرگذار خواهدبود و یا اینکه میتوان با مدیریت بخش کشاورزی استان علاوه بر کمک به توسعهی پایدار اقتصادی و اجتماعی کشور درتداوم جریان آب به شیوه کم هزینه تر و اثربخش تر کوشید. چرا که بخش کشاورزی از ویژگیهای متمایز و درخور توجهی برخورداراست. خصیصههایی مانند: «نقش کشاورزی درامنیت ملی»، «قابلیت ممتاز بخشکشاورزی در اشتغالزایی بهصورت مستقیم و غیرمستقیم»، «پتانسیل این بخش درتحقق توسعه فقرزدا وعدالت محور»، «زودبازدهتر بودن سرمایهگذاری و بالاتربودن بهرهوری سرمایه دربخش»، «قابلیت پیوند بخش کشاورزی و منابع طبیعی با بخش خدمات و صنعت»، «ارائه کارکردهای چندگانه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی»، «کنترل مهاجرت»، «مزیت نسبی جهانی» و «اهمیت ایدئولوژیک کشاورزی». پس باید قبول داشت هرگونه دستکاری غیرطبیعی در منابع آب، میتواند نوعی تغییر در اکوسیستم طبیعی تلقی شود و خواسته یا نخواسته حداقل کارکردهای بخش کشاورزی را مختل و اقتصاد مملکت را به مرور زمان ناپایدارتر کند. ناپایداری که هم اکنون در اقتصادکشور به ویژه استان خوزستان به شکل بحران بیکاری درحال نشان دادن خود است. مسئله ای که باعث شده؛ بدلیل سوء مدیریت منابع آب در چند سال اخیر و بی توجهی به بخش کشاورزی، نیروی انسانی فعال و بیکار در روستاها راهی شهرها (ناکجاآباد) شوند. شهرهایی که خود از این جنبه مشکلات کمی ندارند و با ورود این گروه از مهاجرین ، مشکلات آنها دوچندان می گردد و علاوه بر معضل بیکاری، مشکلات دیگری مثل حاشیه نشینی ، فساد، دین گریزی، اعتیاد و ... گریبانگیر آن می شوند. بنابراین راه حل اصلی مشکلات این چنین شهرهایی را می بایست در روستاها و مدیریت توسعه روستایی جستجو کرد. روستاهایی که برای ادامه حیات امروزه بیش از هرچیز به آب نیاز دارند. همان آبی که از قدیم مایهی حیات آبادی هاست و امروزه به عنوان یک کالای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مؤثر نقش اکسیری در فرایند توسعه دارد. همان اکسیر، که همتا ندارد و این بی همتایی زمانی اهمیت دوچندان پیدا می کند که بپذیریم جنگ آب که سالها پیش دانشمندان آن را پیش بینی کرده اند، چندسالی است که چه در سطح بین المللی و چه درسطح محلی اتفاق افتاده است. و بدون شک اگر مدیریت منابع آب در کشور ما مورد بازنگری قرارنگیرد. چه بسا طبق قوانین غیر قابل تغییر طبیعی دامن من و شما را هم روزی این جنگ ویرانگرخواهد گرفت. چرا که گفته می شود علت بروز جنگ داخلی سوریه ریشه در سوء مدیریت داخلی و خارجی منابع آب آن کشور دارد. سوء مدیریتی که این پتانسیل را داشت، ضمن برهم زدن پایداری اقتصادی، موجبات ناپایداری اجتماعی و سیاسی را به همراه آورد و خیل عظیم نارضایتی را به جریان اندازد. آخر از دامدار یا کشاورز بیکار روستایی که ناچار می شود به فرهنگ و سنن جامعه روستایی و عشایری علی رغم باطنی پشت پا نهد و با ساختارشکنی ناخواسته مهاجرت را بر سکونت در آبادی های بی آب ترجیح دهد، چه انتظاری میتوان داشت. همان مهاجری که به محض رسیدن به محدوده شهرها یا فرصت شغلی شهرنشینی را برای امرار زندگی تصاحب کند یا بدلیل نداشتن واهمه از دست رفتن آنچه ندارد، دست به هر اقدامی مبارزه جویانه برای زنده ماندن بزند و چه بسا برخی از شهرنشینان ناچارند این دور باطل مهاجرت را در جستجوی یافتن رفاه اجتماعی بیشتر ادامه دهند و حتی کشور را به هزار دلیل متأثر از این تنیدگی ترک کنند. یا مگر غیر از این است که آینده من و شما با آینده آن کشاورز روستایی که برای تصاحب حق آبه دیرینه اش، دستش به هزار کار میرود و عاقبت با ترک روستا به شهر پناه می برد، گره خورده است.
پس بر ماست که برای آبادی میهن خویش، دست در دست هم دهیم و پای را از «حلقه انسانی حمایت از کارون» که نشان از اعتماد همه جانبه «مردم به مردم» و «مردم به دولت» و «دولت به مردم» است؛ فراتر نهیم و در اندیشه استفاده عالمانه از این منبع خدادای در بخش کشاورزی در همین سرزمین باشیم.
سرزمینی بنام خوزستان که به عنوان قطب کشاورزی و سومین استان صنعتی کشور، از منابع خدادادی و سرمایه‌های عظیم نفتی، تولیدی، کشاورزی و صنعتی از توانایی بالایی برخوردارست اما با وجود این همه سرمایه و منابع از نظر نرخ بیکاری استان سیزدهم کشور است و سالهاست از نرخ دو رقمی بیکاری جوانانش رنج می برد.
سرزمینی که حدود 7000 دانشآموخته رشتهی مهندسی کشاورزی آن در فعال ترین دورهی سن خود بیکار و در به در، در جستجوی کار بی قرار وحیرانند.
سرزمینی که مرکز استان آن بدلیل رکود فعالیت کشاورزی و بیکاریهای مزمن در روستاهایش هم اکنون به عنوان یکی از3 شهر حاشیه نشین و مهاجرپذیر کشور است و برخی شهرهایش در میزان بیکاری جوانانش رتبه دارند.
سرزمینی که اگر مسئولان برنامه ریز و عملیاتیش زود نجنبند ضمن از دست دادن فرصت استفاده بهینه تر ازآب کارونش، هیچ دلیلی برای دفاع مستدل و محکم پسند در مجامع داخلی و بین المللی نخواهند داشت.
سرزمینی که این روزها به همبستگی اهالیش و ویژگی های خاص آن از جمله متکی به خود بودن، تعهد، تخصص، استفاده از علم و عمل برای نجات کارونش نیازمند است. و این را هم نباید فراموش کرد در شرایط کنونی هیچ راهی به سادگی پویایی بخش کشاورزی استان، برای نجات کارون متصور نیست.
سرزمینی که این روزها مردمانش برای یافتن راهی بسوی آینده روشن ناچارند، حل مسئله را در اندیشه ها و گفته های مسؤلانش جستجو کنند و گرنه قافیه را به ضرر خویش و دیگران خواهند باخت. جهت یادآوری بیشتر مواردی از این گفته ها را باهم مرور می کنیم:
1- دکترقمشی، استاد دانشگاه شهید چمران ومشاور استاندارخوزستان : آب كارون تماما می تواند به منظور كشاورزى در خوزستان به كار گرفته شود. دوم اينكه انتقال از سرشاخه هاى كارون كسب انرژى برقآبى از پنج نيروگاه بزرگ واقع در سدهاى ساخته در مسير را تحت تاثير قرار می دهد و از اين بابت به منافع ملى ضرر عمده اى وارد می كند. همچنين هزينه هاى انتقال بسيار زياد است.(خوزنیوز، 16 آبان 1392)
2- حمید چیت چیان،وزیر نیرو با تاکید براینکه طبق قوانین بین الملل ، تا زمانی که احتیاجات حوضه آب دهنده و نیازمنطقه ای وی به آب مرتفع نشده باشد انتقال آب ممنوع است، وی در خصوص طرح بهشت آباد یادآور شد: کارمطالعاتی طرح بهشت آباد به انجام رسیده و در مجلس شورای اسلامی برای آن ردیف بودجه نیز در نظر گرفته شده است.(خوزنیوز، 17 آبان 1392)
3- رییس مجمع نمایندگان استان اصفهان گفت: به دنبال ایجاد تونل بهشت‌آباد هستیم؛ زیرا این تونل میتواند علاوه بر استان اصفهان، مناطق مرکزی کشور را نجات دهد و کشاورزی بسیار وسیعی در دشت اصفهان را رونق بخشد.نمایندگان اصفهان از تلاش برای اجرای این پروژه دست نخواهند برداشت و در هر صورت به دنبال ایجاد تونل بهشت آباد هستیم و گفت‌وگوها در این خصوص را با مسوولان ذی‌ربط تا اجرایی شدن این پروژه ادامه می‌دهیم؛ زیرا تونل بهشت‌آباد علاوه بر اصفهان، مناطق مرکزی کشور را نجات می‌دهد و کشاورزی در دشت اصفهان را رونق می‌بخشد.(خوزنیوز، 20 آبان 1392)
4- عیسی کلانتر،دبیر کل خانه کشاورز و وزیر کشاورزی در دولتهای سازندگی و اصلاحات؛ در همایش ملی «نقش کشت وصنعت ها و صنعت نیشکر در توسعه پایدار» در اهواز اظهار کرد: اگر طرح توسعه نیشکر و مطالعات توسعه پایدار نبود حتی یک قطره آب هم به خوزستان نمی دادند.(خبرگزاری مهر، 10 مهر 1392)
1- استاندار اصفهان گفت:وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه با توجه به سابقه کاری شما در وزارت نیرو آیا با انتقال آب از کارون به فلات مرکزی، این رودخانه با کم آبی مواجه می‌شود، گفت: من در حال حاضر استاندار اصفهان هستم و مسوول منابع آبی وزارت نیرو نیستم، اما می‌دانم که مسائل آبی استان اصفهان در حال پیگیری است و خللی در انجام آنها ایجاد نشده است.(خوزنیوز، 21 آبان 1392)
و در آخر که حالا بحث انتقال آب کارون به فلات مرکزی دارد عملی تر می شود. در پاسخ به دغدغه خیلی از مخاطبان که چرا در شرایط نابرابر، انتقال آب کارون با قبول هزینه های فراوان و فایده کمتر برخلاف اصول بدیهی اقتصادی در جریان است یادآور شوم که جستجوی ریشه های تفاوت در عملکرد اجرایی اقتصادهای دولتی دغدغه همیشگی اقتصاددانان، به ویژه صاحب نظران دانش اقتصاد توسعه بوده است. در این میان اگر قرار باشد نهاده هایی همچون زمین، منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی، ثروت انباشته شده قبلی و آثار جانبی طرح ها و دریک کلام، سرمایه فیزیکی را از صحنه تحلیل خارج کنیم، ناچار خواهیم بود توجه خود را به دو سنخ دیگراز نهاده ها،یعنی «سرمایه انسانی» و «سرمایه اجتماعی»، معطوف نماییم. که باید قبول کنیم عملکرد هم وطنان اصفهانی، بدلیل نوع ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آن استان در راستای افزایش رفاه اجتماعی جامعهی خود تاکنون محکم تر و در نتیجه موفق تر بوده و ما(خوزستانی ها) هنوز در اول راهیم و باید پذیرفت حال که راه از چاه شناخته شده است، دسترسی به هدف آسانتر گشته، باشد که فراموش نکنیم: همبستگی اجتماعی باعث قدرت و اقتدار است. هر که آن را به دست آورد، اقتدار می یابد و هر که بازماند قدرت بر او مسلط می شود و لاغیر.
مجید عبودی
26 آبان 1392- روستای گمبوعه بزرگ
