صفحه نخست
سیاست
پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری باعث شگفتی همه کارشناسان مسائل ایران در آمریکا شد. اکثر سیاستمداران و تحلیل گران، به توانائی حسن روحانی در حل مسئله هسته ای و سیاست های منطقه ای رژیم با دیده شک و تردید نگاه میکنند. این دیدگاه در اظهار نظر رئیس جمهور اوباما بخوبی آشکار شد و وی گفت که با خوش بینی محتاطانه به پیروزی روحانی نگاه میکند. بهمین ترتیب، آلن ایر سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه نیز در مصاحبه با صدای آمریکا و در پاسخ به اظهارات آشتی جویانه حسن روحانی گفت: "دو صد گفته چون نیم کردار نیست". آمریکا و غرب که تجربه محمد خاتمی را از سر گذرانده اند، از ناتوانی رئیس جمهور در اجرای وعده و وعیدهای داده شده بخوبی باخبرند.
مارتین ایندیک معاون کنونی موسسه بروکنیگز و معاون سابق وزارت خارجه در زمان کلینتون و از آرشیتکت های سیاست مماشات با رژیم ایران در مقاله ای که در فاینشال تایمز نوشته به دولت های غربی هشدار میدهد که شور و شوق خود نسبت به رئیس جمهور جدید ایران را کنترل کنند زیرا انتخابات اخیر در واقع قدرت خامنه ای و موقعیت وی را مستحکم تر کرده است. ایندیک می نویسد:
"اولین تست برای رژیم ایران و اینکه آیا خامنه ای با قبول ریاست جمهوری روحانی بدنبال تصحیح سیاست های رادیکال گذشته میباشد، مسئله سوریه است. با توجه به اینکه فرانسه و انگلستان بطور جدی تری به حمایت از شورشیان برخاسته اند، و با توجه به دخالت های بیشتر رژیم ایران باید نتیجه گرفت که رابطه ایران با غرب در مسیر خصومت بیشتر حرکت میکند و روحانی هیچ قدرتی برای کنترل این دینامیزم ندارد.
از طرف دیگر، ابراز دوستی زیاد غرب با روحانی در شرائط کنونی به معنای دور زدن خامنه ای است و با عکس العمل وی برای محدود کردن بیشتر رئیس جمهور جدید روبرو خواهد شد. ما در زمان خاتمی این داستان را تجربه کرده ایم و نتایج منفی آنرا دیدیم.
در زمینه هسته ای، زمان برای حل این مشکل از طریق مذاکره فراهم نیست. رژیم ایران به نقطه بدون بازگشت نزدیک شده است و احتمالا تا پایان سال به آن خواهد رسید و ما نیز زمان زیادی در اختیارمان نیست تا برای خوش خیالی نسبت به حسن روحانی تلف کنیم."
درحالکیه اکثر کارشناسان با مارتین ایندیک هم عقیده اند و با دید تردید به تغییر سیاست های کلان رژیم نگاه میکنند، اما کارشناسان طرفدار دوستی و مماشات، در مقالات خود از انتخاب روحانی بهره گرفته اند تا درخواست همیشگی خود یعنی برداشتن فشار و تحریم از روی رژیم را تبلیع کنند. نگاهی به چند نمونه از این اظهار نظرها بیندازیم:
سوزان مالونی کارشناس ارشد موسسه بروکینگز معتقد است که رئیس جمهور شدن روحانی یک تاکتیک حساب شده توسط رژیم برای کاهش تشنج با غرب و جلوگیری از فشار و تحریم بیشتر است. مالونی در مقاله خود می نویسد:
"می توان پیروزی روحانی را نتیجه نارضایتی عمیق مردم از سیستم و شخص خامنه ای دانست. می توان این پیروزی را محصول اتحاد بین اصلاح طلبان و جناح رفسنجانی قلمداد کرد اما همه این فاکتورها قادر به توضیح این مسئله نیست که چرا خامنه ای بجای استفاده از تقلب، حاضر شد تا به ریاست جمهوری وی تن دهد.
یکی از دلائلی که میتوان شمرد این است که احتمالا خامنه ای اشتباه محاسبه داشت و فکر نمی کرد که پس از جلوگیری از ورود خاتمی و رد صلاحیت رفسنجانی و با دراختیار داشتن اکثر رسانه ها و تریبون ها، مردم بازهم به تنها کاندیدای مخالف وی یعنی روحانی رأی بدهند.
بنظر من (مالونی) انتخاب روحانی یک تاکتیک کاملا حساب شده از طرف خامنه ای برای کاهش تخاصم با غرب بر سر پرونده هسته ای و کاستن فشار و تحریم های کمرشکن است. در گذشته نیز یک بار شاهد بودیم که پس از جنگ با عراق، خامنه ای که بتازگی رهبر شده بود رفسنجانی را رئیس جمهور کرد تا کشور ویران شده پس از جنگ را سر و سامان داده و روابط با غرب را ترمیم کند.
انتخاب روحانی نشان میدهد که سیاست فشار و تحریم علیه ایران کارساز بوده و خامنه ای را مجبور به عقب نشینی کرده است. در روزها و ماههای آینده، ایالات متحده باید این آمادگی را داشته باشد تا پیشنهادات سخاوتمنداته تری را روی میز مذاکره بگذارد تا وزن و اعتبار روحانی و طرفداران مصالحه و سازش در درون رژیم ایران را افزایش دهد."
ولی نصر مشاور سابق وزارت خارجه و رئیس کنونی بخش مطالعات بین الملل دانشگاه جان هاپکینز در مقاله ای تحت عنوان "تغییر رژیمی که اوباما میتواند باور کند" می نویسد:
"برای غرب، پرونده هسته ای مهمترین مسئله است و ریاست جمهوری حسن روحانی چشم انداز بهتری برای حل این مشکل فراهم میکند. در این راستا، آمریکا و متحدان وی بایستی در مذاکرات آتی بسته پیشنهادی بسیار بهتری از گذشته ارائه کنند و برداشتن کامل تحریم ها را روی میز مذاکره بگذارند. در غیر اینصورت، موقعیت روحانی و کسانیکه خواهان حل مسئله هسته ای هستند تضعیف خواهد شد. آمریکا باید بفهمد که سیاست فشار و تحریم به تنهائی کارساز نیست و باید بخش دیگر یعنی بسته های تشویقی را چرب تر کند.
از طرف دیگر، دست آمریکا برای فشار علیه ایران در زمان احمدی نژاد باز بود اما فشار علیه کشوری که بیش از پنجاه درصد مردمش به روحانی رأی داده اند کار آسانی نیست.
برای رئیس جمهور آمریکا، دراز کردن دست دوستی به ایران و پیشنهاد برداشتن تحریم ها، کار بسیار دشواری است زیرا افکار عمومی و کنگره با آن مخالفند اما اوباما باید از پیروزی روحانی و فضای مثبتی که در افکار عمومی ایجاد شده استفاده کند و با خرج کردن از اعتبار و شهامت خود، راه مصالحه هسته ای را هموار کند. کنگره آمریکا نیز باید تصویب تحریم های جدید علیه ایران را متوقف کند."
سازمان لابی نایاک به رهبری تریتا پارسی در بیانیه رسمی خود در مورد ریاست جمهوری روحانی می نویسد:
"پیروزی حسن روحانی نشان میدهد که تحلیل رایج در غرب که گویا خامنه ای و سپاه پاسداران بسیار قدرتمند هستند، برداشت اشتباهی است... حسن روحانی در ماههای آینده برای اجراء کردن قولهای خود یعنی بازکردن فضای سیاسی، حل مشکلات اقتصادی و برخورد مثبت و سازنده در پرونده هسته ای گام برخواهد داشت اما این برخورد آمریکا و غرب است که میتواند حرکت روحانی در این مسیر را تقویت کند یا اینکه باعث شکست وی شود.
در این راستا، کنگره آمریکا باید تصویب تحریم های جدید را متوقف کند و اوباما نیز برداشتن تحریم های نفتی و بانکی را به ایران پیشنهاد نماید. دولت آمریکا نباید این فرصت تاریخی برای حل مشکلات خود با ایران را نادیده بگیرد."
باربارا اسلاوین کارشناس ارشد موسسه آتلانیتک در مقاله ای تحت عنوان "شانس مصالحه هسته ای افزایش می یابد" می نویسد:
"پیروزی روحانی نشان داد که مردم ایران به استراتژی "مقاومت" خامنه ای در برابر غرب پشت کرده اند و خواهان مصالحه و دوستی با جهان هستند. از اینرو، خامنه ای در موقعیت دشواری قرار گرفته و فضای مناسبی برای تغییر سیاست های تخاصمی رژیم ایران فراهم گشته است.
آمریکا و غرب نیز اگر بسته های تشویقی خودشان را جذاب تر کنند، وزنه طرفداران مصالحه هسته ای در داخل ایران قوی تر خواهد شد. اکنون زمان آن رسیده که اوباما یک بار دیگر دست دوستی بسوی ایران دراز کند.
احتمالا جلیلی دیگر مسئول مذاکرات هسته ای نخواهد بود و این ایده که علی اکبر صالحی جای وی را بگیرد بسیار مثبت و امیدوار کننده است."
جیم لوب مسئول سایت لوب لاگ که مرکز تجمع طرفداران مماشات و دلالان رژیم است در سرمقاله خود، انتخاب روحانی را نشانی از تمایل ایران برای دوستی و سازش با آمریکا میداند. جیم لوب در مقاله خود، کسانی را که با دیده تردید به روحانی نگاه میکنند و خواهان ادامه فشار به ایران هستند را جنگ طلبان و وابستگان لابی اسرائیل میخواند.
پل پیلار، استاد دانشگاه و از کارشناسان ارشد سابق سازمان سیا که طرفدار دوستی و سازش با رژیم ایران است نیز در مقاله خود همین استدلال را تکرار میکند و فریده فرهی مشاور سیاسی سازمان نایاک نیز در مقاله جدید خود، همین خط سیاسی یعنی درخواست امتیاز از طرف آمریکا به رژیم ایران را تبلیغ میکند.
