رادیو آلمان- کوفی عنان، نماینده مشترک سازمان ملل متحد و "اتحادیه عرب" برای حل بحران سوریه، به خبرنگاران گفته است که روسیه پیشنویس قطعنامهای را میان اعضای شورای امنیت پخش کرده است. گفته میشود که در قطعنامه از تمام طرفهای درگیری در سوریه خواسته شده است که به خشونت و خونریزی پایان دهند. در قطعنامه از اقدامات تنبیهی علیه رژیم بشار اسد چیزی گفته نشده است.
خواست اصلی قطعنامهای که از سوی روسیه پخش شده است، ادامه مأموریت گروه ناظران سازمان ملل به مدت سه ماه دیگر است. نیروهای مخالف رژیم سوریه گفتهاند که این امر هیچ فایدهای ندارد و تنها سه ماه دیگر به رژیم بشار اسد فرصت میدهد تا به "قتل عام مردم سوریه" ادامه دهد.
قطعنامهای بر پایه "اصل هفت"
منابع دیپلماتیک در سازمان ملل گفتند که در واکنش به قطعنامه روسیه، دولتهای غربی نیز قطعنامهای ارائه دادهاند که "اصل هفتم منشور سازمان ملل" را مد نظر قرار میدهد. مطابق این اصل برای به اجرا گذاشتن مفاد قطعنامه میتوان به اقدامات تنبیهی متوسل شد.
دولت آلمان در تدوین قطعنامهی یادشده شرکت داشته است. پتر ویتیگ، نمایندهی آلمان در سازمان ملل، در این باره گفت: «ما به قطعنامهای محکم و قاطع نیاز داریم که رژیم سوریه را به اجرای تعهدات خود مجبور کند.»
بعید به نظر میرسد که این قطعنامه به تصویب برسد. زیرا دولت روسیه که با فشار بیشتر بر رژیم سوریه مخالف است، با رأی وتو از تصویب آن جلوگیری خواهد کرد. روسیه و چین پیش از این دو بار به این کار دست زدهاند.
ادامه تلاشهای عنان
کوفی عنان که در روزهای گذشته از خاورمیانه دیدار کرده است، بعد از ظهر چهارشنبه (۱۱ ژوئیه) در مقر سازمان ملل در نیویورک، گزارش ملاقاتهای خود را پشت درهای بسته به اعضای شورای امنیت سازمان ملل ارائه داد.
به گفته منابع دیپلماتیک، آقای عنان گفت که وضع ناگوار فعلی در سوریه نباید بیش از این دوام یابد. او تصریح کرد: «از جامعه بینالمللی میخواهم که بر طرفهای درگیر در سوریه فشاری هماهنگ و شدید وارد سازد. هر نیرویی که در اجرای طرح صلح کارشکنی کند، باید پیامدهای سنگینی متحمل شود.»
آقای عنان گفت که در دیدار با مقامات ایران و عراق، حمایت این دو کشور را در جهت اجرای طرح صلح شش مادهای خود جلب کرده است.
آقای عنان که روز دوشنبه (۹ ژوئیه) در دمشق با بشار اسد دیدار و گفتوگو کرده است، اظهار داشت که رهبر سوریه فردی را برای تماس با نیروهای مخالف تعیین کرده است، اما از شخص خاصی نام برده نشده است. آقای عنان هنوز امیدوار است که بتواند طرح صلح ۶ مادهای خود را به اجرا در آورد. به نظر او اجرای این طرح تنها راهی است که میتواند به کشتار و خشونت در سوریه پایان دهد.
آقای عنان میداند که اجرای طرح او ساده نیست: «ما تا کنون موفقیتی نداشتهایم، زیرا تا امروز نتوانستیم به قهر و خشونت در سوریه پایان دهیم. همین موجبی است تا همه با هم تلاش کنیم و فشار را افزایش دهیم.» آقای عنان تصریح کرد که اگر شورای امنیت یکدست عمل کند، موفقیت حتمی خواهد بود. او افزود: «پایان خشونت در سوریه به سود همه است، زیرا از گسترش بحران به سایر کشورهای منطقه، همه آسیب میبینند، اما معلوم نیست که چرا همه با هم تلاش نمیکنند.»
به گفتهی منابع دیپلماتیک، بشار اسد در گفتوگو با کوفی عنان، از احتمال تشکیل یک دولت موقت سخن گفته است. گفته میشود که رئیس جمهور سوریه فردی را تعیین کرده است تا با نیروهای مخالف وارد گفتوگو شود. به تازگی اعضای مهم جامعه بینالمللی در نشستی در ژنو متذکر شدند که آماده هستند از تشکیل چنین دولتی حمایت کنند.
ادامه اختلاف نظرها
در قطعنامهی پیشنهادیِ وزارت خارجه روسیه، تنها بر ادامهی مأموریت ناظران سازمان ملل تأکید شده است. این مأموریت نتوانسته است به انتظارات مخالفان رژیم سوریه و جامعهی جهانی پاسخ گوید. به رغم این واقعیت، دولت روسیه همچنان با اقداماتی مانند محاصره اقتصادی سوریه، منع مسافرت و مسدود کردن حسابهای خارجی رژیم اسد، مخالفت میورزد.
روسیه در پشتیبانی خود از رژیم سوریه بر آن است که جامعه بینالمللی باید بر نیروهای مخالف نیز فشار بیاورد، زیرا آنها نیز در دامن زدن به خشونت مقصر هستند. الکساندر پانکین، معاون نمایندهی روسیه در سازمان ملل گفت: «فشار باید همه جانبه باشد، نه تنها بر اطراف درگیر در خشونت، بلکه همچنین بر کسانی که از درگیری سود میبرند و برای شورشیان ضددولتی اسلحه میفرستند.»
منظور روسیه، حمایت مالی و تسلیحاتی برخی از کشورهای عربی از جبههی مخالفان رژیم اسد است. این در حالی است که رژیم سوریه هماکنون بیشترین حمایت نظامی و تسلیحاتی را از روسیه دریافت میکند.
کشورهای غربی بار دیگر از روسیه خواستند که به تحریم تسلیحاتی علیه سوریه بپیوندد. آندره فوگ راسموسن، دبیر کل ناتو، از مسکو خواست برای یافتن راهحلی سیاسی برای پایان دادن به بحران در سوریه همیاری کند.
دبیرکل ناتو در جریان دیداری از کوزوو به خبرنگاران گفت: «روسیه در قبال یافتن راهحلی سیاسی و نیز استفاده از نفوذ خود در دمشق برای مجاب کردن رهبران سوریه به پیروی از این راهحل مسئولیت دارد.» آندره فوگ راسموسن همچنین با اشاره به طرح شش مادهای کوفی عنان آن را "بهترین امکان موجود" برای حل بحران سوریه دانست.
یکی از مقامات ارشد روسیه به خبرگزاری فرانسه گفته است که مسکو در صدد عقد قراردادی برای ارسال سیستمهای پدافند هوایی به سوریه است و فشارهای فزایندهی غرب در راستای تحریم تسلیحاتی سوریه، خللی در ارادهی مسکو ایجاد نخواهد کرد.
شکست مذاکرات با اپوزیسیون سوریه
روز چهارشنبه (۱۱ ژوئیه/ ۲۱ تیر) سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه با عبدالباسط سیدا، رئیس شورای ملی سوریه در مسکو دیدار کرد. بر اساس گزارش خبرگزاریها این ملاقات بدون نتیجه پایان یافت. این نخستین باری بود که روسیه با اپوزیسیون گرد آمده در شورای ملی سوریه وارد گفتوگو شد. هیئت سوری تلاش کرد مقامات روسیه را مجاب سازد که به حمایت از رژیم بشار اسد خاتمه دهند، اما در این کار ناموفق بود.
مخالفان دولت سوریه تاکید دارند که برای رسیدن به هر توافقی برای انتقال قدرت در سوریه، شرط اول کنارهگیری بشار اسد از قدرت است، اما روسیه با چنین درخواستی مخالف است. سخنگویان نیروهای مخالف سوریه عقیده دارند که روسیه از ابعاد نارضایتی در سوریه برداشتی نادرستی دارد. به گفتهی آنها آنچه به شکل واقعی در سوریه جریان دارد، یک "انقلاب مردمی" است و نه رویارویی دولت با نیروهای مخالف رژیم.
"شورای ملی سوریه" در بیانیهای گفت که سیاست کنونی روسیه به "دوستی تاریخی میان دو ملت" آسیب میزند. در بیانیه آمده است: «ما به ادامه همکاریهای همه جانبه و روابط گسترده با دولت روسیه علاقهمند هستیم، اما بدون حکومت بشار اسد».
آخرین تحولات سوریه
در استانبول اعلام شد که نواف فارس، سفیر سوریه در عراق از پست خود استعفا داده و از بغداد به سوی ترکیه روانه شده است.
سفیر سوریه در بغداد در نوار ویدیویی که توسط تلویزیون عربی "الجزیره" منتشر شد، استعفای خود را نشانه اعتراض به "کشتار و سرکوب خونینی که رژیم بر ضد مردم به راه انداخته" دانسته است.
آقای فارس در پیام خود از همه مردم سوریه خواسته است که به صورت متحد از "انقلاب" حمایت کنند و اجازه ندهند که رژیم بشار اسد میان آنها "فتنه و تفرقه" اندازد. او همچنین از ارتشیان سوریه دعوت کرده است که به کشتار هموطنان خود پایان دهند و سلاح خود را به سوی "قاتلان" بگیرند.
نواب فارس، سفیر سوریه در بغداد، از چهرههای برجستهی رژیم بعث سوریه است که مسئولیتهای حزبی و امنیتی بالایی داشته است. او از سال ۲۰۰۸ نمایندگی سیاسی سوریه را در عراق به عهده گرفت.
پیش از این عدهای از مقامات سوریه به مخالفان رژیم پیوستهاند. مناف طلاس، سرهنگ گارد جمهوری، آخرین فرد بلندپایهای بود که هفته گذشته به رژیم سوریه پشت کرد و به فرانسه گریخت.
کمیته سوری مدافعان حقوق بشر شامگاه چهارشنبه (۱۱ ژوئیه) اعلام کرد که سوریه یک روز خونین دیگر را پشت سر گذاشته است. بنا به آمار کمیتههای محلی، در سراسر کشور بیش از ۷۴ نفر جان خود را از دست دادند. گفته میشود که بیشتر این افراد در ادلب و حومه دمشق کشته شدهاند.