'سرگیجه' به جای همشهری کین؛ بهترین فیلم تاریخ سینما شد

كيم نواك، بازيگر فيلم «سرگيجه» ساخته‌ي آلفرد هيچكاك

فیلم سرگیجه آلفرد هیچکاک جایگزین فیلم همشهری کین اورسن ولز شد و عنوان بزرگترین فیلم تاریخ سینما را به خود اختصاص داد.

مجله سایت اند ساوند وابسته به موسسه فیلم بریتانیا هر ده سال یک بار هیئتی را برای نظرسنجی در مورد بهترین فیلم ها تشکیل می دهد. در ۵۰ سال اخیر، در فهرست ده تایی منتخب این افراد، فیلم همشهری کین اورسن ولز همواره جایگاه نخست را به خود اختصاص داده بود.

فیلم سرگیجه با بازی جیمز استوارت و کیم نواک این بار با ۳۴ رای از همشهری کین جلو افتاد. در نظرسنجی قبلی که ۱۰ سال قبل انجام شد، فیلم سرگیجه هیچکاک ۵ رای از فیلم کلاسیک سال ۱۹۴۱ اورسن ولز یعنی هشمهری کین عقب مانده بود.

لندن-بی بی سی-صدر نشینی فیلم هیچکاک در این فهرست مقارن شد با بزرگداشت و مرور آثار آلفرد هیچکاک در موسسه بی اف آی لندن.

سرگیجه با تیتراژی نامتعارف و موسیقی دلهره آور برنارد هرمان شروع می شود. مارتین اسکورسیزی در باره موسیقی متن این فیلم گفته است: "موسیقی برنارد هرمان مانند یک گرداب گسترش می یابد و انسان را با خود همراه و در نهایت در خود غرق می کند."

تدوین این فیلم را جورج توماسینی انجام داد و مدیریت فیلمبرداری آن با رابرت بورکز بود.

منتقدان فیلم و کارشناسان سینمایی معتقدند، تسلط هیچکاک بر اجزاء صحنه و دقت در میزانسن ها و نوآوری های او در این فیلم به اوج می رسد. به عنوان مثال، این فیلم به خاطر صحنه ای که هیچکاک، زوم به جلوی دوربین را با عقب کشیدن دوربین به صورت همزمان ترکیب کرده تا سرگیجه اسکاتی (جیمز استوارت) را نشان بدهد، شهرت دارد.

به گفته آلفرد هیچکاک در مصاحبه معروفش با فرانسوا تروفو حل این مساله، یعنی عوض شدن پرسپکتیو در حالی که نقطه نظر تغییر نمی کند ۱۵ سال برای خود او طول کشیده است.

حضور متفاوت جیمز استوارت در نقش اسکاتی هم موضوعی است که در نقدها به این فیلم بسیار به آن توجه شده است. جیمز استوارت که قبلا در طناب، پنجره پشتی و مردی که زیاد می دانست با هیچکاک همکاری داشت دراین فیلم نقشی کاملا متفاوت دارد.

قهرمان شکست ناپذیر وسترن های دهه۱۹۴۰ آنتونی مان در این فیلم در نقش یک کاراگاه خصوصی دارای مشکلات شدید عاطفی و البته ترس از ارتفاع ظاهر می شود. منتقدان این مورد را هم در این فیلم به توانایی فوق العاده آلفرد هیچکاک در بازی گرفتن از او نسبت می دهند.

هیچکاک برای نقش مادلین و جودی (که یک نفر بودند) ورا مایلز را در نظر داشت ولی به این دلیل که او درست قبل ازفیلمبرداری باردار شد، کیم نواک جایش را گرفت. این فیلم برنده هیچ کدام از رشته های جایزه اسکار نشد و بسیاری این را از بزرگترین خطاهای تاریخ اسکار می دانند.

اما این در حالیست که این فیلم جوایز مهمی از انجمن منتقدان فیلم نیویورک و جشنواره سن سباستین گرفت. این فیلم هم مثل همشهری کین وقتی ساخته شد نظرات متناقضی را برانگیخت و ارزش آن با گذشت زمان معلوم شد به گونه ای که سالها بعد فرانسوا تروفو از آن به عنوان یکی از بهترین آثار کلاسیک سینما یاد کرد.

دو فیلم صامت مصائب ژاندارک(کارل تئودور درایر) و مردی با دوربین فیلم برداری( ژیگا ورتوف) دو فیلمی هستند که به این فهرست اضافه شده اند؛ مردی با دوربین فیلم برداری در جایگاه هشتم و مصائب ژاندارک در جایگاه نهم.

جدیدترین فیلم این فهرست که در رده ششم این جدول جای گرفته اودیسه فضایی است که در سال ۱۹۶۸ ساخته شده است.

از اعضای هیئت انتخاب خواسته شده بود "بزرگترین فیلم تاریخ سینما" را به صلاحدید خود تفسیر کنند. نیک جیمز سردبیر مجله سایت اند ساوند می گوید تغییراتی که در این فهرست ایجاد شده است احتمالا نتیجه تغییری است که در فرهنگ نقد فیلم ایجاد شده است.

در نظرسنجی جداگانه ای که توسط ماهنامه سایت اند ساوند انجام شده است ۳۵۸ کارگردان سینما بزرگترین ده فیلم تاریخ سینما را انتخاب کرده اند. در این فهرست داستان توکیو (یاسوجیرو اوزو) به عنوان بزرگترین فیلم تاریخ سینما در جایگاه نخست قرار دارد و اودیسه فضایی(استنلی کوبریک) و همشهری کین(اورسن ولز) به طور مشترک در جایگاه دوم قرار دارند. سرگیجه در این فهرست در جایگاه هفتم قرار دارد.

مارتین اسکورسیزی، کوئنتن تارانتینو، فرانسیس فورد کاپولا، وودی آلن و مایک لی در این نظر سنجی شرکت کرده اند.

نتایج کامل این نظرسنجی ها در شماره ماه سپتامبر مجله سایت اند ساوند منتشر می شود.