بیوت مراجع تقلید از ''زبان ''مکارم شیرازی تا ''زمان ''او/ مجتبی واحدی

cdi-iran - اوایل دهه  پنجاه شمسی، آیت اله مکارم شیرازی  به مناسبت های گوناگون در مسجد جامع نارمک سخنرانی می کرد. مجالس   سخنرانی او معمولاً یکی از پررونق  ترین جلسات در آن منطقه بود چون ظاهراً  ادبیات مکارم شیرازی در مقایسه با سایر سخنرانان ،به فهم جوانان نزدیک تر بود.آیت اله مکارم در یکی از آن جلسات ، داستان یک امریکایی را نقل می کرد که برای تشرف به اسلام به منزل  یکی از مراجع تقلید خوشنام و سرشناس در قم رفته بود. آنطور که مکارم شیرازی می گفت در حالی که "امریکایی تازه مسلمان" هنوز مشغول شنیدن رهنمود های  پس از گرویدن یه اسلام بود به آقای مکارم که در محل حضور داشته خبر می دهند که کفش او سرقت شده است.آقای مکارم می گفت چند لحظه با خود فکر کردم که این رسوایی را چگونه رفع ورجوع کنیم ، زیرا  پذیرش سرقت در منزل  یکی از  والا مقام ترین رهبران شیعه برای کسی که تازه به اسلام و تشیع گرویده است می توانست بسیار ناامیدکننده باشد. ظاهراً آقای مکارم  ودوستانش تدبیری می اندیشند . به موجب  آن تدبیر  - آنچنان که مکارم شیرازی  در بالای منبر می گفت  - تصمیم می گیرند کفشی "نو"برای این تازه مسلمان خریداری کنند و به او بگویند  به موجب رسم رایج ،هرکس مسلمان شود همه لباس های او را تعویض می کنند .به آن امریکایی می گویند به صورت نمادین " کفش او توسط میزبانان خریداری شده تا بقیه البسه به وسیله خودش تهیه شود."

 

دیروز که سخنان آیت اله مکارم در خصوص لایه ازن را  شنیدم به یاد چهل سال پیش و سخنان او در خصوص دزدی کفش تازه مسلمان  افتادم. آقای مکارم شیرازی در اظهار نظری عجیب گفته است : "در خصوص لایه اوزون فتوا داده‌ام اگر شکاف لایه اوزون باعث ایجاد بیماری برای نسل امروز و آیندگان شود شرعاً جایز نیست ." این اظهار نظر نشان می دهد بیوت برخی  مراجع تقلید  نسبت به چهل سال پیش تغییری نکرده در حالی که عده ای  از ایشان اصرار دارند خود را هماهنگ با تحولات دوران جدید نشان دهند. چهل سال پیش ،کنترل امنیتی  در بیوت مراجع تقلید مفهومی نداشت و لذا نفوذ یک کفش دزد در بیت یکی از بزرگترین و خوش نام ترین مراجع شیعه ، امر عجیبی به نظر نمی رسید. اما بابرقراری حکومت اسلامی ، مراجع تقلید ظاهراً جایگاه ویژه ای پیدا کردند و بر تشربفات ظاهری بیوت تعدادی از ایشان افزوده شد و آنها را به تشکیلات امنیتی تجهیز کردند.. اما ظاهراً هیچکس به فکر  تجهیز  فکری و گفتمانی این بیوت نیست  به طوری که علیرغم کثرت ادهاها ، این بیوت بهیچوجه در حد استاندارد لازم برای   انجام وظایفی نیست که  تعدادی از مراجع تقلید برای خود قائلند یا  مقلدان ایشان توقع دارند .    اظهار نظر آقای مکارم ثابت می کند کسی در کنار او حضور ندارد که وقتی  می خواهد فتوایی نسبت به "لایه ازن " صادر کند حداقل اطلاعات را در اختیار او بگذارد. این مرجع تقلید که سالهاست در خصوص به خطر افتادن سلامت مردم به خاطر ارسال پارازیت های عمدی توسط  حکومت سکوت کرده ،اکنون در مورد موضوعی سخن می گوید که اولاً تشخیص مسئول واقعی آن به سختی امکان پذیر است و ثانیاً کنترل آن  بسیار پیچیده تر از آنست که با یک فتوا بتوان برای آن چاره ای اندیشید. 

 

مطمئنم سکوت آقای مکارم شیرازی در مورد بسیاری از مظالم ، مفاسد و جنایاتی که حکومت جمهوری اسلامی می آفریند بهیچوجه قابل توجیه نیست اما نمی دانم اکنون که او از جایگاه " اطرافی یک مرجع تقلید " به مقام مرجعیت ارتقا مقام پیدا کرده ،ایا اطرافی هوشمندی مثل خودش دارد که برای گاف بزرگ او، توجیه و راه فراری پیدا کند؟ البته این بار، کار بسیار سخت است زیرا برخلاف داستان چهل سال پیش که انعکاس بسیار محدودی داشت ،تا همین لحظه، میلیونها نفر از ابتدایی بودن بیت اقای مکارم و عدم پایبندی او به اصل عقلی "عدم اظهار نظر نسبت به آنچه نمی داند" مطلع شده اند.