صفحه نخست
سیاست
کلمەی “آر/ئار”،”آری/ئاری” در چندین زبان کهن بە معنای(اصیل و نایاب)می آید وحتی در زبان سومری نیز بە همین مفهوم میباشد.مردمانی بودەاند کە در منابع تاریخی با این نام دست نشان شدە و نام یک منطقەی جغرافیایی مشخص نیز با این اسم بە آن اشارە شدە است.در حقیقت اوستا و منابع تاریخی هند بە منطقەای اشارە میکنند بنام “آریانا” کە بیشتر خراسان،افغانستان و پاکستان امروزی را دربرمیگیرد.
استرابو نزدیک بە دو هزار سال پیش از زبان اراتوسینیس (Eratosthenes)کە در صدەی سوم پ،م می زیستە چنین میگوید؛نمیتوانیم بهتر از توضیحات اراتوسینیس در ارتباط با “آریانا” بە توضیعی بهتر اشارە بکنیم کە چنین میگوید؛آریانا از شرق دیدات از ایندوس(منظور رودخانەی ایندوس)است و از طرف جنوب بە دریای بزرگ(منظور دریای عرب و هند)است و از شمال بە پارومامیسیس و زنجیرە کوهها تا دروازەی قزوین همچنین حدود آن از طرف غرب با مرز اشکانیان مشخص میشود وبە این ترتیب از جغرافیای میدیا،کرمانیا،پرتاسینی و سرزمین فارس جدا میشود.همچنین در جایی دیگر استرابو میگوید؛منطقەی بنام “آریانا” امتداد مییابد و قسمتی از سرزمین فارس(منظور استان فارس) و جزءی از خاک میدیا را نیز شامل میشود.پس بە این نتیجە میرسیم کە مرکز آریانا/ایران سرزمین میدیا نبودە است و بیشتر خراسان،افغانستان،پاکستان و بخشی از ترکمنستان امروزی را در آغوش میگرفتە و حدود مرزی آن تنها بە قسمت ناچیزی از جغرافیای میدیا میرسیدە است.باید این را نیز بدانیم کە سرزمین اصلی ماد بیشترین نقاط ایران امروزی را دربرمیگرفتە کە بطور مختصر شامل کل آترپاسیان/آذربایجان،مناطق تهران امروز،همدان و اصفهان ا از آنجا بە پایین تا رسیدە بە سرزمین فارس(استان فارس) پس آریانا کە ریشەی نام جغرافیای ایران امروزی است تنها بە قسمتی از کنارەهای مرز میدیا/کوردها رسیدە است.
دەها تاریخ نویس یونانی و رومی دربارەی فارس/اخامنیها و مید/کوردها نوشتەاند گرچە هیچ کدام از این تاریخ نویسان حتی کوچکترین اشارەای بە جغرافیای ایران امروزی نکردەاند بلکە چیزی کە از آن حرف زدەاند تنها اشارە کردن بە منطقەی آری/آریانا بودە است(دربالا بە حدود جغرافیایی آن اشارە نمودیم)کە منظور از آری/آریانا سرزمین فارس(استان فارس امروزی) و سرزمین میدیا نبودە است و بە جدا از آن دانستە و نوشتەاند.
هریک از این تاریخ نویسان کهن کە یونانی،رومی و یکی از آنها نیز یهودی میباشد کە در پایین بە اسم آنها اشارە میکنیم درمورد تاریخ و جغرافیای خاورمیانە کتاب نوشتەاند؛
هیرودوت نزدیک بە دوهزار و پانصد سال پیش
کتسیاس نزدیک بە دوهزار و چهارصد سال پیش
استرابو بیشتر از دوهزار سال پیش
لیوی بیشتر از دوهزار سال پیش
دیودوروس نزدیک بە دوهزار سال پیش
جوزیفوس بیشتر از یک هزار و نهصد سال بیش
پلوتارک نزدیک بە یک هزار و نهصدسال پیش
پتولمی نزدیک بە یک هزار و هشتصد سال پیش
مارسیلینوس بیشتر از هزار و ششصدسال پیش
صراحتا هیچ یک از این تاریخ نویسان بزرگ کە در بالا بە نام آنها اشارە کردیم از جغرافیایی بنام ایران حرفی بە میان نیاوردەاند بلکە بە آریا/آریانا اشارە کردەاند کە در بالا توضیح دادەایم. پتولمی چنین میگوید؛این منطقە منظور آریا/آریانا بە نزدیکی کشوری بنام ایران امروزی زدە و مرزهای آن بە کرمانیا و خراسان رسیدە و بیشتر در افغانستان بودە اما مارسیلینوس نزدیک بە هزاروششصد سال پیش آشکارا بە جغرافیای کوردستان امروزی اشارە نمودەاند بدون آنکە جغرافیای ایران امروزی را درک کردە باشد!سوال اینجاست کە آن سرزمین تاریخی ای کە فارس ها از آن دم میزنند و میگویند از بدو تاریخ وجود داشتە است آیا مگر میشود هیچ کدام یک از این تاریخ نویسان از آن حرفی بە میان نیاوردە باشند و هیچ کدام از آنها چنین جغرافیایی بنام ایران را مدنظر نداشتە و از آن نگفتە و ننوشتە باشند!.
در تمام جهان هیچ منبعی وجود ندارد جدا از منابع نزدیک بە فارس ها کە از جغرافیایی بحرفند بە معنای جغرافیای ایران امروز! در زمان اسلام،جغرافیدانان و تاریخ نویسان اسلامی از نام ایران گفتەاند اما آنها از منطقەای بسیار کوچکتر میگویند کە بیشتر از خراسان دم میزنند(شهری بنام ایرانشهر). در حقیقت نقشەای کە امروز بە ایران معروف است بیشتر از مرز قدرت صفوی و عثمانی دم میزند نە از یک نقشەی تاریخی و فرهنگی!بخاطر اینکە در هیچ جای تاریخ همچین جغرافیایی وجود خارجی نداشتە و هیچ منبع تاریخی ای از همچین نقشەای صحبتی بە میان نیاوردە است چە برسد بە تعریف و تمجیدی کە فارسها از خود تراشیدە و ساختەاند کە در سیستم آموزش و پرورش خود گنجاندەاند و از ابتدا در مغز کودکان تزریق میکنند!
همچنان کە در منابع تاریخی بسیار واضع است ایران هرگز این ایرانی نبودە است کە امروز از آن میسازند همچنین سزمین کوردها نیز هیچگاه جزءی از این ایران نبودە است و در زمان قدرت و حکومت مادها نیز بە همین شیوە بودە است.باید دریابیم کە مرز مابین ایران و سرزمین کورد همینجوری کە الکی نبودە است بلکە زیربنای فرهنگی ملت کورد از خیلی لحاظ بسیار با فارسها/اخامنی ها متفاوت بودە است و این تفاوت بە هزاران سال پیش از پیدا شدن فارس ها برمیگردد، در زاگروس فرهنگی دیرین وجود داشتە کە مردمانی آن را درست کردە و در آن با چندین نوع لهجە و زبان صحبت میکردەاند کە زبان فلکلور کوردی امروزی را بنیاد نهادەاند و با فرهنگ ایران آن زمان بسیار بسیار متفاوت و جدا بودە و هیچ شباهتی میان آنها موجود نبودە است.
اگر دو ملت فارس/اخامنی و کورد/مید از ابتدا باهم و صاحب فرهنگی مشترک بودە باشند پس امروز ما هرگز با این همە تفاوت و جدایی برخورد نمیکردیم!
برای مثال موسیقی اصیل کوردی کاملا از موسیقی اصیل فارسها جداست.مثل سیاچەمانە، حەیران، لاوک، چەمەری، هۆرە… کە تنها درمیان کوردها چنین موسیقی های اصیلی رایج است و با موسیقی فارسی کاملا در تضاد میباشند.رقص فارسها بە آریا/آریانا ارتباط دارد و آنها نیز مانند هندی ها میرقصند و بە هیچ وجە ممکن مثل کوردها پایکوبی نمیکنند و دست همدیگر را نمیگیرند.زن در جامعەی فارس همیشە حجاب پوشیدە است و ابدا مثل زنان کورد آزاد و تاثیرگذار بر جامعەی خود نبودەاند.اگر در آرشیوهای صدەی بیستم میلادی بە عکس های زن کورد و زن فارس بنگریم بە صراحت این تفاوت را درک خواهیم کرد و شایان ذکر نیز هست کسی همچون میجرسون در ابتدای صدەی بیستم خیلی واضح بە تفاوت فرهنگی میان کورد و فارس اشارە کردە است.
بسیار آشکار است کە کسی نمیتواند منکر ارتباط زبانی میان کوردها و دیگر زبانهایی کە ایرانی نامیدە میشوند بشود اما زیربنای زبان کوردی از کوههای زاگروس آمدە است و برای درک لهجەهای کوردی زبانشناسان و تاریخدانان باید بە زبانهای سومری،هوری،هیتی،لوڤی،میدی و… پناه ببرند نە بە زبانهایی کە آنان را ایرانی مینامند!
پیداست کە با قدرت گرفتن حکومتها در خاورمیانە خصوصا در زمان قدرت اشکانیان تاثیرگذاری زبانهای خاورمیانە بر زبان کوردی بیشتر شدە است خصوصا زبان پهلوی با قدرت اشکانی ها در منطقە بر زبانهای غرب حاکمیت خود تاثیرگذار بودە است.اما همچنان کە دربالا بە آن ذکر کردم زیربنای زبان کوردی بە زاگروس برمیگردد نە بە آریانا/ایران!.
ترس از این دستە واژە(کورد ایرانی است)امروز در کشوری بنام ایران در حالی است کە آن را صرفا بە منظور سیاسی بکار میگیرند و میگویند ما همە ایرانی و صاحب یک فرهنگ و تمدن هستیم! بە نحوی کە با این سیاست تنها میخواهند معنایی تاریخی بە نقشەی جغرافیایی امروز ایران بدهند.در انجام این سیاست خیلی از شخصیتهای فرهنگی کورد تحت تاثیر این ادعاهای غیرعلمی فارسها واقع شدەاند.بندە دستەواژەی ایران را صراحتا بە معنای اشغال کردن و تصرف کردن کورد می بینم.بر این باورم کە هیچ تفاوتی میان عثمانی و ایرانی وجود ندارد چون اگر کورد را ایرانی قلمداد کنند باید عثمانی نیز قلمداد بکنند!
مشکل اینجاست کە تحلیلگران اروپی آمدەاند زبان کوردی را در یک گروە زبانی بنام ایرانی قرار دادەاند و بسیاری از کوردها نیز بدون هیچگونە تحلیلی آنرا قبول کردەاند.اما اسناد تاریخی و زبانشناسی کاملا جدا چیزی دیگر را مطرح و تایید میکنند کە زبان کوردی از شرق و منطقەی آریانا نیامیدە است بلکە این زبان و فرهنگ از زنجیرەی رشتەکوههای زاگروس سرچشمە گرفتە و متولد شدە است کە آثارهای باستانی کوردستان،سند محکمی جهت تایید تاریخی بودن این زبان و فرهنگ میباشند.برای مثال وجود آثاری همچو گرێ ناڤوکێ/ گولبێکلی تەپە/گوپکلی تپە در شمال کوردستان (بیشتر از ١٢هزارسال قدمت)،بێستان سوور/بیستان سور در جنوب کوردستان (بیشتر از یازدەهزارسال قدمت)،دێی چەرمو/دهکدەی چرمو در غرب کوردستان(بیشتر از نە هزار سال قدمت)،جانێ و شێخ ئاوا/جانی و شیخ آباد در شرق کوردستان(نزدیک بە دەهزار سال قدمت) و……. کە تمام اینها سندی محکم و غیرقابل انکاری میباشند کە نشان میدهد فرهنگی کهن تر از آریانا/ایران در کوردستان موجود بودە است کە زیربنای تاریخ و فرهنگ ملت کورد بودە و این اثار توسط مردمانی بنیاد نهادە و درست شدەاند کە بە نوعی از زبان کوردی باستان متکلم بودەاند.حتی امروز پروژەی بسیار بزرگ باستانشناسی برای تحقیق در رابطە با اولین آبادانی و زندگی بشر زیر نظر دانشگاه ردینی بریتانیایی با نام (پروژەی باستان شناسی مرکز زاگروس) در استان سلیمانیە و کرماشان مشغول بکار است،یعنی این پروژەی ئارکیوئولوژی باید مرزهای دست ساز کشورهایی بنام ایران و عراق امروزی را بشکند تا بتوانند از این فرهنگ کهن کە از کوههای زاگروس بوجود آمدە و قدقامت کردە است سردربیاورند واز واقعیت هایی کە زیر خاکی مقدس دفن شدەاند پردە بردارند و جهانیان را از غنی بودن تاریخ و فرهنگ کهن ملت کورد بیشتر آگاه بکنند.
باپشت بستن بە این دلایل فوق الذکر کە دربالا بدان اشارە شد استاد سوران حمە رش تاریخدان و زبان شناس بزرگ بین النهرین و نویسندەی کتاب کورد کیست؟ از دستەواژەی ایران خودداری نمودە و در کتاب خود بجای آن از زاگروس استفادە کردە است.دلیل ایشان همچنان کە در کتاب خود بە آن اشارە نمودەاند؛اول بدلیل آنکە زبان کوردی از کوههای زاگروس برخاستە و دوم اینکە ملت کورد مردمان اصیل این زنجیرە کوهها میباشند و از شرق مهاجرت نکردە و نیامدەاند و در ادامە میگوید پیداست کە مردمانی دیگر از شرق و غرب و شمال و جنوب بە سرزمین کوردها نفوذ کردە و وارد شدەاند کە بر فرهنگ و زبان کوردی تاثیرگذار بودەاند همچنانکە کورد نیز بر فرهنگ انان تاثیر گدار بودە است.
جدا از این در منابع تاریخی دوبار کوردها بە ریشەی نژادی و سنگ بنای فرهنگی خود اشارە کردەاند کە یکی در صدەی نهم و دیگری در صدەی هفدهم میلادی بودە است کە در هیچ کدام کورد نژاد خود را بە شرق ارتباط ندادە وخود را بطور قطع کوردستانی بودن امروز دانستە است.در حقیقت کورد نژاد خود را بە مناطق بوتان و جزیرە ارتباط دادە است کە قبل از آمدن اسلام این منطقە بنام خود کورد نام نهادە شدە است کە بدان”کوردیان” میگفتند.این نام همان مفهوم “کوردستان”را میدهد بە دلیل آنکە کورد “یان” بە همان معنای “ستان” بکار میگیرد.برای مثال گەرمیان/گرمیان و کوێستان/کوهستان کە در هر دوتا از این کلمات “یان” و ستان”بەیک معنا و بە یک مفهوم میباشند.بدینگونە “کوردیان همان “کوردستان” بودە کە از ابتدای شهرنشینی بشر این منطقە در منابع کهن تاریخی بنام کورد نام گرفتە است و در بسیاری از مواقع با اسم( کورتێ/کورتی، کوردە/کردە، کاردۆ/کاردو، کاردۆخ/کاردوخ،….)نیز آمدە است.
آنچە شایان توجە است آن است کە بن و اساسی را کە کورد برای خود چیدە است با تحقیقات تازەی جهانی کە بە گونەای تام معتقد است زبان هند و اروپایی در کوردستان زادە شدە است، همخوانی و مطابقت دارد. بە عبارتی دیگر، تحقیقات نوین جهانی، موید دیدگاە اکراد در پیوند با نژاد و اصالتشان می باشد. همچنین موید این ادعاست کە زبان کوردی کهنترین،زبان هند واروپایی و مردمان اصیل این منطقە میباشد.
بە همین جهت کورد و سرزمین ایشان طبق اسناد دیرین جغرافیایی و زبان شناسی نە جزءی از ایران بودە و نە مردمان آن ایرانی بودەاند.با پشت بستن بر این دلایل محکم، ایرانی دانستن کوردها تنها میتواند بە اشغال کردن بیشتر کوردستان و همچنین بالادست نگە داشتن فرهنگ فارس خدمت کند.این توهمات و ادعای بی اساس هرگز و ابدا در خدمت تاریخ و اصالت کهن ملت کورد نمیباشد.کوردها باید نیک بدانند و آگاه باشند کە بزرگترین افتخار آنها،کورد بودن و کوردستانی بودن آنهاست.
منبع: کتاب کورد کیست؟نوشتەی تاریخدان و زبان شناس بزرگ بین النهرین دکتر سوران حمە رش_برگردان از کوردی بە فارسی؛خلیل جنگی
