مسیحیان سنی و مسیحیان شیعه در مقابل هم

سرنوشت مسیحیان ساکن خاورمیانه، در صدر اخبار نشریات آمریکا و اروپا قرار دارد. این نشریات یا لابی‌های حاکم بر آن ها، با طرح فرضیۀ نادرستی افکار عمومی غرب را گمراه می کنند. آنها ادعا می‌کنند مسیحیان شرق در معرض پاکسازی نژادی، کشتار گروهی و مهاجرت برنامه‌ریزی شده قرار دارند. در این باره به سخنان شخصیت‌هایی مانند کاردینال مار بشاره پطرس الراعی، اسقف مارونیهای انطاکیه و مناطق شرقی و ژنرال میشل عون استناد می‌شود.

در منطقۀ خاورمیانه از زمانی که آمریکا تصمیم گرفت با استفاده از ارتش دموکراسی را در عراق برقرار کند و از زمانی که آمریکا دست ایران را برای سازماندهی گروه‌های شیعۀ وابسته خود در کشورهای مختلف عربی آزاد گذاشت و پس از این‌که جامعۀ جهانی به بشار اسد اجازه داد گروه‌های چریکی از ایران، عراق، لبنان، پاکستان و یمن برای دفاع از کرسی موروثی خود به سوریه بکشاند، سنی‌ها و شیعیان با هم درگیر شده اند. در این میان مسیحیان دارای موضعگیری خاصی نبوده، بلکه برخی که آن‌ها را که مسیحیان شیعه می‌نامیم با ایران هماهنگ اند و برخی نیز که مسیحیان سنی نامیده می‌شوند دیدگاه مشترکی با کشورهای خلیج و ترکیه دارند.

مسیحیان شیعه

 برای اولین بار مسیحیان شیعه را در تاریخ مارس ۲۰۱۳ در محلۀ القصّاع دمشق دیدم؛ روحانیون مسیحی و روحانیون شیعه در حال تشییع جنازۀ قربانیان حادثۀ انفجار در ساختمان اطلاعات نیروی هوایی سوریه در میدان تحریر بودند. از ائتلاف و دوستی دو گروه و هم‌چنین از دیدن تصاویر حسن نصرالله بر سردر اماکن تجاری محلۀ القصّاع و باب توما تعجب کردم. یکی از مشهورترین مسیحیان شیعه، ژنرال میشل عون است که در گذشته دشمن تاریخی رژیم اسد و ارتش قوی آن بود، اما در عرض یک شب تبدیل به دوست بشار اسد و نصرالله شد. او ماه گذشته کنفرانسی با عنوان مسیحیان شرق برگزار کرد تا در آن از خطری بگوید که از جانب اسلامگرایان تکفیری (صفت تکفیری را فقط برای مسلمانان سنی به کار می‌برند) متوجه مسیحیان است. عون تلاش می‌کند مسیحیان را بر ضد سنی‌ها، با شیعیان متحد کند و خود و دامادش پیوسته در تلاش‌اند تا پناهندگان سوری را از لبنان بیرون رانند، زیرا او می‌داند با وجود آنها درصد سنی‌ها از شیعیان بیشتر خواهد شد. شبکۀ تلویزیونی OTV همین روند را دنبال می‌کند. برای نمونه، خانم غدي فرنسيس، مجری مسیحی-شیعی این شبکه از بارگاه سیده زینب در دمشق گزارش می‌دهد: "ما شیعیان بر اهمیت عاشورا تاکید می‌ورزیم، زیرا خون، حامی و حافظ ماست. قدرت ما شیعیان در سوریه افزایش می‌یابد، چون ما خون خود را تقدیم می‌کنیم. ما اجازه نخواهیم داد دمشق سقوط کند، زیرا دوستان ما در حکومت سوریه در حال نبرد با دشمنان ما، یعنی رادیکال‌های تکفیری‌اند".

زياد الرحبانی یکی دیگر از کسانی است که چند دهه مردم را به قیام علیه ظلم و استبداد و فساد فرامی‌خواند، ولی به محض شروع قیامی که در آرزوی آن بود و مردم را به آن تشویق می‌کرد قطب‌نمای سیاسی‌ا‌ش تغییر جهت داد. او بین دو واژۀ شیوعی (کمونیست) و شیعی دچار تردید شد و هویت مسیحی-شیعی را برگزید. حال همراه با جمعیت در سخنرانی‌های حسن نصرالله حاضر می‌شود و در رسانه‌ها به ترویج سیاست‌ها و افکار او می‌پردازد. کار به جایی رسیده از خانم فيروز، خوانندۀ مسیحی لبنانی خواسته برای بازارگرمی و خوش‌خدمتی به نصرالله، نام او را بر زبان بیاورد.

مسیحیان سنی

 بسیاری از مسیحیان شرق تاکید می‌کنند که در یک جامعۀ اسلامی زیسته و پرورش یافته‌اند و فرهنگ اسلامی جزیی از هویت‌شان شده است و این‌که همسو با آرمان ملی که اسلام سنی پایۀ سیاسی و اجتماعی آن را تشکیل می‌دهد برای مقابله با اهداف ایرانی- شیعی که اعراب شیعه را از هویت جغرافیایی جدا و مستقیما آن‌ها را به ولایت فقیه ربط می دهد عمل می‌کنند. اندیشمند فلسطینی، دکتر عزمی بشارة، نفر اول مسیحیان سنی منطقه است. او به حمایت سیاسی از انقلاب‌های عربی که از مساجد آغاز شد، به حمایت از جنبش اسلامی حماس و به تاثیرپذیری از برخی اندیشمندان اسلامی مانند محمد عبده و راشد الغنوشی معروف است. بشارة معتقد است که تسنن، یک فرقۀ اسلامی نیست، بلکه اصل امت اسلامی است و بقیۀ مذاهب فرقه‌اند، ولی به به شرط این‌که مسلمانان سنی مانند یک امت عمل کنند نه پیروان یک مذهب.

برگردیم به لبنان عزیز و به سمیر جعجع به عنوان یک مسیحی- سنی اشاره کنیم. او سرنوشت مسیحیان لبنان را در گرو سرنوشت ملت انقلابی سوریه می‌داند و برعکس میشل عون، معتقد است بقای مسیحیان شرق، فقط در پناه مسلمانان سنی ممکن است. از دیگر نویسندگان لبنانی که در صدر لیست مسیحیان سنی قرار می‌گیرند می‌توان از الیاس خوری، حازم صاغیة و راجح الخوری نام برد که معتقدند آیندۀ مسیحیان به آیندۀ مسلمان سنی ربط دارد. یکی از شناخته‌شده‌ترین مسیحیان سنی سوریه، میشل کیلو است که همیشه از فرهنگ و تمدن اسلامی دفاع می‌کند. او علاوه بر آن سفر مشهورش به داخل سوریه و دیدار با اعضای جبهه النصرة و در آغوش گرفتن و بوسیدن آن‌ها، در برنامه شبکۀ"LBC" لبنان به میهمانی مارسل غانم حاضر شد و به شیوۀ فارس الخوری شهادتین را به زبان آورد. یا جورج صبرة، عضو اپوزیسیون معروف سوریه یکی از طرفداران سرسخت گروه‌های مسلح اسلامی سنی و مؤتلف فراکسیون اخوان المسلمین در "ائتلاف ملی سوریه" و هم‌چنین "شورای ملی سوریه" است. او مدتی به نمایندگی از ائتلاف ملی سوریه، رهبر اپوزیسیون این کشور شد و هم‌چنان رییس شورای ملی سوریه است. در همین راستا می‌توان به حزب "وعد" اشاره کرد که اخیرا توسط جماعت اخوان المسلمین سوریه تاسیس شده و تعدادی از مسیحیان سنی از جمله "نبيل قسيس"، رییس حزب در آن عضویت دارند.

منبع: زمان الوصل / مترجم: عبدالسلام سلیمی