صفحه نخست
سیاست
رادیو زمانه به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) می گوید، این دور از مذاکرات با ناهار کاری ظریف و کاترین اشتون هماهنگ‌کننده ۱+۵ در دفتر نمایندگی ایران در وین برگزار می‌شود.
قرار است ظریف و اشتون در این ناهار کاری آخرین روند مذاکرات را با یکدیگر مرور و ارزیابی و درباره چگونگی ادامه گفت‌وگوها تصمیم‌گیری کنند.
این دور از مذاکرات، حساس‌ترین و مهم‌ترین مرحله مذاکرات جامع به شمار می‌آید، زیرا سرنوشت مذاکرات رسمی در وین، نیویورک و مسقط را در کمتر یک هفته مانده به پایان مهلت ۲۴ نوامبر / ۳ آذر رقم می‌زند.
۲۴ نوامبر سال گذشته (آذر ۱۳۹۲) پس از روی کار آمدن حسن روحانی، رئیس‌جمهور جدید ایران بود که این کشور و کشورهای عضو گروه ۵+۱ شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه و چین، به همراه کاترین اشتون، رئیس پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا به یک توافق هسته‌ای موقت دست یافتند اما نتوانستند تا مهلت ۲۰ ژوئیه / ۲۹ تیرماه ۱۳۹۳ به توافق نهایی دست پیدا کنند و این مهلت را چهار ماه یعنی تا ۲۴ نوامبر / ۳ آذر ۱۳۹۳ تمدید کردند.
طرفین اصلی این مذاکرات که جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا هستند که ۳۵ سال است رابطه سیاسی با یکدیگر ندارند اما بیش از یک سال است به‌طور مستقیم برای پایان دادن به مناقشه هسته‌ای مذاکره می‌کنند، مذاکراتی که تمایل برای آغاز آن در سال پایانی دولت دهم در ایران با مذاکرات غیررسمی و غیرعلنی رقم خورد.
«میزان غنی‌سازی ایران و جزئیات این مرحله از تولید سوخت هسته‌ای و برنامه بلندمدت تهران در این زمینه، چگونگی لغو تحریم‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران اعم از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا به‌ویژه کنگره و نیز مدت زمان توافق» مهم‌ترین موارد اختلاف هستند.
طرفین آخرین بار هفته گذشته در مسقط پایتخت عمان دو روز در سطح وزیران امور خارجه با حضور اشتون بر سر موارد اختلافی مذاکره کردند.
پس از مذاکرات مسقط، یوسف بن علوی، وزیر مشاور در امور خارجی عمان هفته جاری در سفری غیررسمی به تهران، با ظریف و حسن روحانی دیدار و عصر یکشنبه ۲۵ آبان به کشورش بازگشت.
بن علوی پس از مذاکرات سه روزه مسقط و پیش از سفر غیررسمی به تهران، میزبان جان کری، وزیر خارجه آمریکا بود که پس از دو روز مذاکرات فشرده با ظریف به پکن رفت تا به باراک اوباما، رئیس‌جمهوری کشورش در سفر به چین بپیوندد.
«ایران انتظارات بیش از حدی دارد»
یکی از دیپلمات‌های غربی به خبرگزاری فرانسه گفته است: «موضوعات دشوار همانند مدت زمان توافق و سرنوشت تحریم‌ها بدون تکلیف باقی مانده‌اند و ایران انتظارات بیش از حدی در این‌باره دارد.»
یکی دیگر از دیپلمات‌ها که در مذاکرات شرکت داشته، می‌گوید: «آن‌ها (ایران) همه چیز را می‌خواهند، آن هم در یک لحظه و این واقع‌بینانه نیست.»
قدرت‌های جهانی خواهان بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران به حدی هستند که قادر به ساخت سلاح هسته‌ای نباشد. در مقابل ایران هم خواهان لغو تحریم‌هاست.
ایران همچنین خواهان افزایش تعداد سانتریفیوژها برای تأمین سوخت رآکتور هسته‌ای است اما غرب به دنبال کاهش آن‌ها است و می‌گوید ایران در حال حاضر هیچ نیازی به این تعداد سانتریفیوژ ندارد.
مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای ۱+۵ برای رسیدن به توافقی جامع انجام می‌شود که از یک سو ایران بتواند به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ادامه دهد و از سوی دیگر کشورهای مذاکره‌کننده اطمینان یابند برنامه‌های ایران نظامی نخواهد بود.
مذاکرات هسته‌ای در یک سال گذشته
وزیران خارجه ایران و گروه ۱+۵ به همراه کاترین اشتون مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ۳ آذر ماه سال گذشته در شهر ژنو به توافقی با عنوان «برنامه اقدام مشترک» در مورد برنامه هسته‌ای ایران دست یافتند که این توافقنامه ۳۰ دی‌ماه وارد مرحله اجرا شد.
بهمن‌ماه سال گذشته نیز مذاکرات هسته‌ای برای دستیابی به یک توافق جامع آغاز شد که وین میزبان هفت دور این مذاکرات بوده و یک دور نیز در نیویورک و آخرین دور (نهمین دور) نیز هفته گذشته در شهر مسقط پایتخت عمان برگزار شد.
با این‌که طرفین در وین کار نگارش متن پیش‌نویس توافقنامه جامع هسته‌ای را آغاز کردند و حتی گفته شد که ۶۰ تا ۶۵ درصد متن نوشته شده، ولی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران اعلام کرد که هنوز متن پرانتزها (جاهای خالی) زیادی دارد و اختلافات عمده کماکان به قوت خود باقی است.
ایران و گروه ۱+۵ پس از آن برای ششمین دور در وین گردهم آمدند و در حدود دو هفته به رایزنی‌های دو و چندجانبه پرداختند تا ۲۹ تیرماه (فرصت شش ماهه از زمان اجرای توافقنامه ژنو) به توافق جامع دست یابند ولی در آخرین روزهای تیرماه، اختلافات، دستیابی به نتیجه را امکان‌پذیر نکرد و این مذاکرات تا ۲۴ نوامبر / ۳ آذر ماه ۱۳۹۳ تمدید شد.
اکنون نیز دیپلمات‌ها می‌گویند با وجود گذشت یک سال از دور تازه گفت‌وگوهای هسته‌ای تهران و غرب، ممکن است این مذاکرات در مهلت تعیین‌شده در ۲۴ نوامبر به سرانجام نرسد و به همین دلیل احتمال تمدید مذاکرات تا چند ماه دیگر وجود دارد.
