بیلهای مکانیکی به جان قصر شیخ خزعل در حمیدیه افتادند

خبرگزاری مهر به نقل از "انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان" از تخریب قصر شیخ خزعل در حمیدیه خبر داده است.

مجتبی گهستونی دبیر این انجمن اما در مصاحبه خود با خبرگزاری مهر از این اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی به نام "کوشک قاجاری" یاد برده و هیچ اشاره ای به شیخ خزعل نکرده

بر اساس این گزارش "کوشک قاجاری شهر حمیدیه از توابع شهرستان اهواز در نتیجه بی توجهی و فراموشی روز به روز تخریب می شود و به زودی دیگر اثری از این اثر ثبت شده در آثار ملی کشور باقی نخواهد ماند."

از شهر حمیدیه خبر می رسد یک اثر ملی ثبت شده در این شهر به علت بی توجهی های چندین ساله، با هجوم بیل مکانیکی ها مواجه شده و در حال نابودی کامل است.

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: "در روزهای گذشته برای چندمین بار، بیلهای مکانیکی به این بنای ثبت شده تعرض کرده اند و با تماسهای مکرر با اداره کل میراث فرهنگی خوزستان از آنها درخواست کردیم که اقدامهای قانونی خود را انجام دهند. "

مجتبی گهستونی افزود: "این بنا در مسیر صدها هزار گردشگر قرار دارد که هر ساله در قالب کاروان راهیان نور به سمت مناطق عملیاتی واقع در جنوب غربی استان خوزستان می روند و با هر بار مشاهده آن از سوی مسافران این پرسش مطرح می شود که چرا چنین بنایی در کنار رودخانه کرخه باید مخروبه باشد؟ "

گهستونی گفت: "به رغم همه توافقات 12 ماده ای در خصوص چگونگی سرنوشت کوشک تاریخی حمیدیه، فی مابین شرکت بهره برداری کرخه و شاوور وابسته به سازمان آب و برق و اداره کل میراث فرهنگی خوزستان در اوائل دهه 80 شمسی، تنها یک ماده از آن توافقنامه به اجرا درآمده است. "

به گفته وی، "در تنها ماده ای از این توافقنامه که به اجرا درآمد مقرر شد تابلویی بر سردر ورودی کوشک با این مضمون نصب شود که این ملک متعلق به سازمان آب و برق خوزستان است و در تصرف شرکت بهره برداری کرخه و شاوور قرار داشته و با نظارت مستقیم میراث فرهنگی خوزستان مرمت و بازسازی و به عنوان یک ساختمان اداری مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این در حالی است که از زمان واگذاری این بنا به شرکت بهره برداری کرخه و شاوور وابسته به سازمان آب و برق خوزستان، روز به روز بر شدت تخریب آن بنا افزوده می شود. "

وی گفت: "در سال 1384 مدیرکل وقت میراث فرهنگی خوزستان با اشاره به مشکلات متعدد کوشک به دلیل دخل و تصرف در عرصه و حریم اثر، تخریب سقف به طور کامل که منجر به ریزش سقف زیر زمین شد، تفکیک حریم، تخریب دیوارها و ستونهای بنا و همچنین استفاده از مصالح ناهمگون در بنا، در نامه ای رسمی پیشنهاد می دهد که به منظور گسترش فعالیتهای باستان شناسی در غرب خوزستان که نیازمند مکانی با شرایط اثر ملی کوشک حمیدیه است، این بنا به سازمان میراث فرهنگی کشور منتقل شود ".

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان گفت: "در سال 1378 نیز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی احداث کتابخانه عمومی در اثر ملی یاد شده را پیشنهاد کرد که ظاهرا با توافق سازمان آب و برق خوزستان به انعقاد توافقنامه ای میان شورای شهر حمیدیه، میراث فرهنگی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان منجر شد و موضوع از طریق فرمانداری اهواز مورد پیگیری قرار گرفت ولی سرانجام همه این قول و قرارها بی نتیجه ماند. "

وی عنوان کرد: "در نهایت طبق اظهارات مسئولان وقت اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و همچنین اظهار نظر صریح انجمن میراث فرهنگی این شهر، شرکت بهره برداری کرخه و شاوور در سال 1380 بدون رعایت اصول علمی مرمت بناهای تاریخی اقدام به آواربرداری و تخریب سقف اثر ملی کوشک حمیدیه کرد که منجر به باز شدن پرونده ای قضایی در این زمینه شد. "

وی افزود: "کوشک حمیدیه از سال 1332 تحت تصرف و مالکیت سازمان عمران کرخه قرار دارد که بعدها به سازمان آب و برق خوزستان تغییر نام داد و سپس در دوران جنگ تحمیلی به جهت موقعیت استراتژیکی منطقه در اختیار تیپ 64 الحدید سپاه پاسداران قرار گرفت و سرانجام پس از 17 سال دوباره با پیگیری های مدیرعامل سازمان آب و برق به شرکت بهره برداری کرخه و شاوور وابسته به سازمان آب و برق تحویل داده شد. "

وی یادآور شد: "شورای شهر حمیدیه نیز با توجه به استعلام های لازم متوجه شده بود که خرید و فروشهای انجام شده در کوشک خلاف قانون محسوب می شود و در همین راستا مخالفت خود را با جابه جایی سندها اعلام کرد"

گهستونی گفت: "پس از این واگذاری، پیگیریهای آقای غانم سواری از اعضای وقت شورای شهر حمیدیه و رئیس انجمن میراث فرهنگی این شهر برای تعیین حریم و در نهایت کاربری فرهنگی آن آغاز شد که در نهایت منجر به مکاتبات گسترده ای در سطح استان و کشور و بازشدن پرونده های متعدد در این باره شد. "

به گفته وی "براساس توافقنامه به عمل آمده در یک دهه پیش که از سوی رئیس وقت مجمع عمومی و مدیریت سازمان آب و برق خوزستان، مدیرکل وقت میراث فرهنگی خوزستان، رئیس وقت هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت کرخه و شاوور، مسئول وقت امور پژوهشی میراث فرهنگی خوزستان، معاونت وقت فنی و بهره برداری شرکت کرخه و شاوور به امضا رسید مقرر شد مالکیت ساختمان کوشک حمیدیه متعلق به سازمان آب و برق خوزستان و در تصرف شرکت بهره برداری کرخه و شاوور باقی بماند اما این شرکت حق هیچ گونه دخل و تصرف و تغییر ماهیت در کلیت اجزا بنا و محوطه تاریخی را بدون هماهنگی میراث فرهنگی نداشته باشد. "

وی با اشاره به اینکه بنای کوشک حمیدیه بر روی تپه ای باستانی ساخته شده است، گفت: "هر بنا و تپه عرصه و حریمی دارد که به تبع آن کل محوطه باغ جزء عرصه و حریم آن بوده و محوطه سازی در این حریم باید با هماهنگی میراث فرهنگی انجام شود اما به دلیل خرید و فروشهای به عمل آمده بخشی از محوطه تخریب شده و به عنوان منزل مسکونی و مجتمع تجاری مورد استفاده قرار گرفت. "

سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان ادامه داد: "اگرچه اداره کل میراث فرهنگی با توجه به مالکیت سازمان آب و برق و نیاز شرکت بهره برداری کرخه و شاوور مجوز داد تا با حفظ هویت این بنای تاریخی از فضای این کوشک قاجاری به عنوان اداره بهره برداری کرخه استفاده شود ولی این تصمیم هیچگاه عملی نشد. "

وی افزود: "شرکت کرخه و شاوور موظف بود خیلی زود نقشه ساختمان و باغ متعلق به آن را برای تهیه طرح مرمتی در اختیار اداره کل میراث فرهنگی خوزستان قرار دهد و اداره کل میراث فرهنگی هم متعهد شد که با استفاده از امکانات خود و با هزینه هایی که شرکت متقبل می شود ساختمان مذکور را به منظور استفاده اداری این شرکت آماده کند. "

وی یادآور شد: "همچنین مقرر شد اداره کل میراث فرهنگی تمامی تلاش خود را برای جذب اعتبارات مربوط به تبصره 23 برای مرمت کوشک حمیدیه به کار گیرد که در این مورد اقدام موثری تاکنون صورت نگرفته است"

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان، با بیان این که وزیر وقت نیرو نیز در تاریخ هجدهم شهریور 1380 در نامه ای به هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، آمادگی این وزارتخانه را در جهت توافقات فی مابین برای مرمت بنا را منوط به تامین قسمتی از اعتبار مورد نظر برای مرمت بنا مورد تاکید قرار داد، گفت: متاسفانه با گذشت یک دهه از صدور چنین نامه ای هنوز نه تنها هیچ اتفاق خوشایندی در حمیدیه انجام نشده است بلکه روز به روز تخریب در بنای ارزشمند کوشک حمیدیه بیشتر می شود.

وی ادامه داد: "اکنون با توجه به وضعیت اضطراری کوشک حمیدیه و نیاز آن به مرمت لازم است که از محل اعتبارات ضروری برای تعیین حریم و مرمت آن تصمیم گیری مناسبی انجام شود و با بازکردن درهای کوشک حمیدیه که برای هربار ورود به آن چالشهایی وجود داشت، اداره کل میراث فرهنگی هم نسبت به معرفی استادکاران و منابع تامین مصالح ویژه مورد نیاز اقدام کند. "

وی در ادامه با اشاره به بازدید خود از کوشک حمیدیه گفت: "در هنگام بازدید از کوشک حمیدیه متوجه تخریب تپه ای شدم که کوشک روی آن ساخته شده است وقتی موضوع را پرس و جو کردم متوجه شدم این برداشت خاک توسط بیل میکانیکی به خاطر ساخت انبار بوده است. "

گهستونی اظهار کرد: "این در حالی است که طبق اطلاع یکی از دوستداران میراث فرهنگی حمیدیه از برداشت خاک در کوشک که هفته گذشته صورت گرفت موضوع را به یگان حفاظت میراث اطلاع دادم ولی هم اکنون با تخریب همان تپه ای مواجه شدم که هفته گذشته در حال برداشت آن بودند. "

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان افزود: "با این حال روز یکشنبه پس از انجام گفتگوهایی مدیریت مهندسی سازمان آب و برق خوزستان را ترغیب کردیم تا به همراه کارشناسان خود از کوشک بازدید کنند و با انجام کار کارشناسی زمینه مرمت بنا به وجود آید. در همین راستا از تمام کوشک، برج نگهبانی، تصفیه خانه، سالن انتظار و ... بازدید و مستنداتی تکمیل شد. "

گفتنی است سال گذشته نیز قصر شیخ خزعل در محمره که در کرانه شط العرب قرار داشت توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران تخریب شد.
منبع:مرکز مطالعات اهواز