در پایان مذاکرات ژنو ایران چه تعهداتی داد و چه امتیازهائی گرفت؟
پیک نت- متن توافقنامه و یا تفاهمنامه منعقده در مذاکرات ژنو، در چند منبع ترجمه و منتشر شده است. از جمله در روزنامه واشنگتن پست که صدای امریکا آن را ترجمه و بازانتشار داده است، بی بی سی فارسی و سرانجام خبرگزاری های داخلی. ما ضمن مقایسه همه آنها با یکدیگر، ترجمه فارسی خبرگزاری ایسنا را مگر در مورد به کار بردن چند اصطلاح که هدف از آن نرم کردن جمله بندی اصلی بود، به واقعیت نزدیک تر یافتیم. این متن را در زیر می خوانید. در این متن "اعلام" به جای "تعهد" به کار گرفته شده بود که هدف از آن نرم سازی متن بود و به همین دلیل ما اصل کلمه را جانشین آن کردیم. مثلا ایران اعلام می کند" را تبدیل کردیم "به ایران متعهد می شود".
متن اصلاح شده ایسنا:
ایران اقدامات داوطلبانه زیر را به انجام خواهد رساند:
- نیمی از اورانیوم موجود غنی شده 20 درصد را به صورت اکسید 20 درصد برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران ذخیره می شود. بقیه UF6 20 درصد را به مواد کمتر از 5 درصد رقیق می کند. خط برگشت پذیر نیز وجود نخوهد داشت.
- ایران متعهد می شود که برای یک دوره 6 ماهه، اورانیوم را به سطح بالاتر از 5 درصد غنی سازی نکند.
- ایران متعهد می شود که فعالیتهای خود در تاسیسات سوخت هستهای نطنز، فردو و راکتور اراک را که توسط آژانس با نام IR-40 شناسائی شده، بیش از این گسترش ندهد.
- همانگونه که ایران در برنامه عملیاتی تاسیسات تبدیل مواد به آژانس اعلام کرده است، با آغاز خط تبدیل مواد UF6 غنی شده تا 5 درصد به UO2، مواد UF6 جدیدا غنی شده تا سطح 5 درصد طی 6 ماه آینده را به اکسید تبدیل کند.
- محلهای جدید برای غنیسازی ایجاد نمیشود.
- ایران برنامه تحقیق و توسعه "R & D" تحت نظارت، از جمله برنامه تحقیق و توسعه جاری غنی سازی را با به شرط آن که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نگیرد، ادامه خواهد داد.
- عدم بازفرآوری یا ساخت تاسیساتی که توانایی بازفرآوری داشته باشند.
نظارتهای بیشتر:
- ارائه اطلاعات مشخص به آژانس بینالمللی انرژی اتمی، شامل اطلاعات در خصوص طرح های تاسیسات هستهای ایران، توصیف ساختمانها در هر یک از سایتهای هسته ای، توصیفی از سطح عملیاتی که در هریک از اماکن که به فعالیتهای هسته ای مشخص اشتغال دارند، اطلاعات در خصوص معادن و تخلیص و اطلاعات در خصوص منابع اولیه.
- ارائه پرسشنامه جدید فنی راکتور اراک به آژانس بین المللی انرژی اتمی که توسط آژانس با نام IR-40 شناسایی می شود.
- اتخاذ گامهای لازم برای موافقت با آژانس بین المللی انرژی اتمی برای انعقاد "رهیافت پادمان" در مورد راکتور اراک که توسط آژانس بانام IR-40 شناسایی میشود.
- دسترسی روزانه بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به فردو و نطنز باهدف بررسی فایلهای ضبط شده دوربینها درمواقعی که آنها برای بازرسیهای دوره ای موسوم به DIV ،IIV ،PIV و بازرسی های سرزده درسایت حضور ندارند.
- دسترسی هدایت شده بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به:
o کارگاههای مونتاژ سانتریفیوژ
o کارگاههای تولید روتورسانتریفیوژ و محلهای نگهداری
o معادن اورانیوم و تخلیص اورانیوم
درمقابل،3+3، اقدامات داوطلبانه زیر را انجام خواهند داد:
- توقف تلاش برای کاهش خرید نفت خام ایران به نحوی که مشتریان فعلی بتوانند میانگین میزان کنونی خرید نفت خام خود از ایران را کماکان ادامه دهند. بازگشت مبالغ مشخص از عواید فروش نفت ایران درخارج از کشور به ایران. در مورد معاملات نفتی مذکور، تحریمهای اتحادیه اروپا و آمریکا بر بیمه و خدمات حمل ونقل مرتبط، تعلیق میشوند.
- تعلیق تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا بر:
o صادرات پتروشیمی ایران و نیز تعلیق تحریم خدمات مرتبط
o طلا و فلزات گرانبها و تعلیق تحریم خدمات مرتبط
- تعلیق تحریمهای آمریکا برصنعت خودرو و تعلیق تحریمهای خدمات مرتبط
- صدورگواهی عرضه ونصب قطعات یدکی برای ایمنی پرواز هواپیماهای غیرنظامی ایران و خدمات مرتبط. صدور گواهی بازرسیهای مرتبط با ایمنی و تعمیرات در ایران و همچنین
خدمات مرتبط
- عدم صدور قطعنامههای جدید تحریم هستهای توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد
- عدم صدور قطعنامههای جدیدتحریم هسته ای از سوی اتحادیه اروپا
- دولت آمریکا درچارچوب اختیارات قانونی رییسجمهور و کنگره از تحمیل تحریمهای جدیدهستهای خودداری خواهد کرد.
- یک کانال مالی به منظور تسهیل تجارت امور انساندوستانه برای تامین نیازهای داخلی ایران با استفاده از درآمدهای نفتی ایران درخارج از کشور ایجاد خواهد شد. تجارت امور انساندوستانه شامل مراودات تجاری مرتبط با تولیدات غذایی و کشاورزی، دارو، تجهیزات دارویی و مخارج پزشکی بیماران خارج ازکشورخواهد بود. این کانال مالی شامل بانکهای خارجی مشخص و بانکهای ایرانی غیرتحریم شده خواهد بود که به هنگام ایجاد این کانال مالی مشخص خواهند شد.
o کانال مزبور همچنین این موارد را در بر می گیرد:
- نقل و انتقال های مالی مورد نیاز برای پرداخت تعهدات ایران به سازمان ملل متحد
- پرداخت مستقیم شهریه به دانشگاهها و دانشکده ها برای دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور تا مبلغ توافق شده برای یک دوره شش ماهه.
- افزایش آستانه برای اخذ مجوزهای اتحادیه اروپا جهت تبادلات مالی تجارت موارد غیرتحریمی تا مبلغ مورد توافق.
عناصر گام نهایی راه حل جامع
گام نهایی راه حل جامع که اعضا قصد دارند مذاکره در خصوص آن را در کمتر از یک سال بعد از تصویب این سند، به پایان رسانده و اجرای آن را شروع کنند، عبارتند از:
- دارای دوره زمانی بلند مدت مشخصی خواهد بود که مدت آن مورد توافق قرار خواهد گرفت.
- بیانگر حقوق و تعهدات اعضاء معاهده عدم گسترش سلاح های هستهای و موافقتنامههای پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد.
- بهطور همهجانبه تحریمهای هستهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحریمهای چندجانبه و تحریمهای ملی را برداشته و از جمله گامهایی برای دسترسی به حوزههای تجاری، فن آوری، مالی و انرژی را بر مبنای یک برنامه تنظیمی که در خصوص آن توافق به عمل خواهد آمد را اتخاذ نماید.
- متضمن یک برنامه غنیسازی باشد که توسط طرفین تعریف میگردد، برنامهای که شاخصههای آن با موافقت طرفین و منطبق با نیازهای عملی، با محدودیتهای مورد توافق در خصوص دامنه و سطح فعالیتهای غنی سازی، ظرفیت غنی سازی، محلهایی که در آن غنی سازی انجام میشود و ذخایر اورانیوم غنی شده برای دوره زمانی که مورد توافق قرار میگیرد، تعیین میگردد.
- نگرانیهای مرتبط با رآکتور اراک که توسط آژانس با نام IR-40 شناخته میشود را کاملا برطرف نماید. بازفرآوری و یا احداث تاسیساتی که قادر به بازفرآوری باشد، ایجاد نخواهد شد.
- اقدامات شفاف ساز و با نظارت بیشتر مورد توافق را به طور کامل به اجراء درآورد. پروتکل الحاقی در چارچوب اختیارات رییسجمهور و مجلس شورای اسلامی تصویب و به اجرا درآید.
- شامل همکاری بین المللی هستهای غیر نظامی باشد که این همکاریها از جمله در خصوص دستیابی به راکتورهای مدرن آب سبک قدرت و تحقیقاتی و تجهیزات مرتبط و نیز عرضه سوخت هسته ای مدرن و برنامه های تحقیق و توسعه (R&D)مورد توافق می باشد.
به دنبال اجرای موفق گام نهایی راه حل جامع و با سپری شدن کامل دوره زمانی گام نهایی، با برنامه هستهای ایران مانند برنامه هر کشور غیرهسته ای دیگر عضو NPT رفتار خواهد شد.
* در خصوص گام نهایی و هر یک از گامهای میانی، این اصل اساسی که «تا در مورد همه چیز توافق نشود، در خصوص هیچ چیزی توافق حاصل نشده است» اعمال می شود