لندن- بی بی سی فارسی- پنگ لییوان چند دهه است که در برنامههای تلویزیون دولتی چین شرکت میکند و آهنگهای محلی مبالغهآمیزی در وصف عظمت پیشرفتهای چین میخواند. او حالا بانوی اول چین است. آخرین باری که خانم پنگ در تلویزیون ملی حاضر شد، ژانویه گذشته و در مراسم اختتامیه جشن نظامی سال نوی چین بود. در آن مراسم دهها رقصنده پشت سر او پیچ و تاب میخوردند. خانم پنگ در حالی که یونیفورم نظامی سفیدی به تن داشت، میخواند: "حزب تا ابد بهفکر مردم است." در میان حضار هو جینتائو، رئیس جمهوری، و شوهرش شی جینپینگ، که رهبر جدید کشور است، هم حضور داشتند.
بعد از جیانگ چینگ، آخرین همسر مائو تسهتونگ، رهبر فقید چین، خانم پنگ اولین زن مشهوری است که به همسری یکی از مقامات سیاسی ارشد درآمده است. زنانی که به همسری دیگر رهبران سابق چین، از دنگ شیائوپینگ گرفته تا هو جینتائو درآمدند، چندان در انظار عمومی ظاهر نمیشدند. اما خانم پنگ در خارج از چین با کارلا برونی، بانوی اول سابق فرانسه، مقایسه شده است.
شهرت پنگ لییوان ممکن است باعث شود رهبری مرموز چین کمی قابل دسترسیتر به نظر بیاید. لی یینهه، جامعهشناس در اندیشکده آکادمی علوم اجتماعی چین، میگوید: "تصویر حزب کمونیست خیلی ملالآور بود و رهبران آن مثل روبات رفتار میکردند؛ مثل اجزای ماشین حکومتی. آنها هیچ جذابیت فردی نداشتند. انتظار میرود حضور پنگ لییوان، حال و هوای رهبری حزب را تغییر دهد."
اما احتمال اینکه رسانههای چین دور خانم پنگ حصاری نامرئی بکشند، بیشتر است. همین حالا هم کسانی که در صنعت موسیقی چین فعال هستند، به سادهترین سوالات درباره فعالیت هنری خانم پنگ پاسخهای گنگ و سربسته میدهند.
هه لی، مدیر هیأت آوازهای محلی چین، میگوید: "با توجه به جایگاه فعلی او، نظر دادن درباره آهنگهایش سخت است. ما دوست نداریم زیاد درباره او نظر بدهیم. اگر بگوییم او بهترین است، بقیه شروع به پچپچ میکنند. اگر هم بگوییم کارش خوب نیست، برخی ممکن است مخالفت کنند. هیچ چیزی نمیشود گفت."
پنگ لییوان در اوایل دوران کاریاش به ارتش آزادیبخش خلق (نام رسمی ارتش چین) پیوست و بهعنوان هنرمند مورد تأیید حزب کمونیست، نامی برای خودش دست و پا کرد. او در تلویزیون دولتی حاضر میشد و آهنگهایی تبلیغاتی با نامهایی مثل "دشتهای امید" و "مردم دهکده ما" میخواند. چی یوئویی، منتقد موسیقی، با لحنی طعنهآمیز میگوید: "شاید ۹۰ درصد آهنگهای او در مدح و ثنای حزب کمونیست باشد، و بقیه هم در تمجید از زندگی زیبای ماست."
مبارز فرهنگی
خانم پنگ حالا هر از گاهی روی صحنه میرود، که آنهم عمدتا در مراسم و جشنهای بزرگ در تلویزیون دولتی است. هه لی میگوید او همچنان سرشناس است، ولی دوستداران آهنگهایش بیشتر افراد بالای ۴۰ سال هستند. او میگوید: "کسانی که آهنگهای خانم پنگ را دوست دارند اکثرا در دورهای بهدنیا آمده اند که تنوع کمی در عرصه هنر وجود داشت، و تنها رسانه فراگیر احتمالا رادیو بود. در آن دوران چندان به تفریح و سرگرمی پرداخته نمیشد. اگر آن آهنگها امروز پخش شوند، طرفدار چندانی نخواهند داشت."
رابطه پنگ لییوان با حزب کمونیست همیشه خوب نبوده است. خانواده او هم، مثل خانواده شی جینپینگ، در جریان انقلاب فرهنگی مورد آزار و اذیت قرار گرفت.
خانم پنگ در مصاحبهای که در سال ۲۰۰۴ با تلویزیون چین انجام داد، گفت بهخاطر اینکه بعضی بستگانشان در ارتش تایوان خدمت میکردند، به پدرش انگ "ضد انقلابی بودن" زده شد. با وجود این دشواریها، خانم پنگ در حالی که تنها ۱۴ سال داشت، بهعنوان دانشآموز فنی حرفهای وارد دانشگاه هنرهای شاندونگ شد و به یادگیری آوازهای محلی چینی پرداخت. او در سال ۱۹۸۰ به ارتش آزادیبخش خلق پیوست و بهعنوان "مبارز هنر و فرهنگ" مشغول فعالیت شد.
در سال ۱۹۸۳ اجرای سوپرانوی او در جشن سال نوی تلویزیون مرکزی چین (CCTV) او را به شخصیت مشهور در سطح ملی تبدیل کرد. از آن پس او برای اجرا به نقاط دیگر جهان، از جمله نیویورک، توکیو و وین سفر کرده است.
نقش آینده
پنگ لییوان پیش از اینکه در سال ۱۹۸۶ با شی جینپینگ آشنا شود، خواننده مشهوری بود. در آن زمان آقای شی معاون شهردار شهر شیامن در استان فوجیان در جنوب چین بود، و از همسرش سابقش جدا شده بود.
آنها بعد از مدت کوتاهی رفت و آمد در سپتامبر ۱۹۸۷ با هم ازدواج کردند. دخترشان، شی مینگزه، در سال ۱۹۹۲ بهدنیا آمد. حالا پرسش بسیاری این است که پنگ لییوان در دولت چین چه نقشی بازی خواهد کرد. او فعالیتش بهعنوان خواننده را کاهش داده، و کمتر در تلویزیون دولتی ظاهر میشود.
هه لی میگوید: "او تنها در نمایشهای سیاسی بزرگ دیده خواهد شد، و دیگر آهنگ جدیدی نخواهد خواند." اما معلوم نیست که او نقش سنتی همسر یک مقام سیاسی را بازی کند و همسرش را در سفرهای خارجی همراهی کند.
وقتی در فوریه گذشته (بهمن ۱۳۹۰) شی جینپینگ در سفری پر سر و صدا برای آشنایی با مقامات آمریکایی به این کشور سفر کرد، پنگ لییوان در کنارش نبود. در آن زمان برخی میگفتند خانم پنگ خواسته شوهرش تحتالشعاع او قرار نگیرد.
البته ممکن است خانم پنگ فعالیتهای خیریهاش را بیشتر کند. او سفیر حسن نیت سازمان بهداشت جهانی در زمینه افزایش آگاهی درباره سل و ایدز است. علاوه بر این، او سفیر انجمن کنترل توتون و تنباکوی چین هم هست.
البته خانم پنگ ممکن است از زندگی در مجتمع ژونگنانهای در مرکز پکن، گه محل سکونت رهبران ارشد چین است، لذت ببرد.
او در مصاحبهای که در سال ۲۰۱۱ با مجله دولتی گلوبال پیپل انجام داد، از این صحبت کرده که چقدر از کارهای زندگی روزمره، مثل رفتن به بازار با دوچرخه و چانه زدن با دستفروشها، لذت میبرد. او میگوید در خانه او و شی جینپینگ با هم مثل زن و شوهر رفتار میکنند، و نه مثل رهبر سیاسی و خواننده مشهور.