ترکيه، سوريه، و کردها
یک پرچم بزرگ کردستان بصورتی بر فراز خاک سوریه برافراشته شده که در شهر «سنيورت» در جنوب شرقی ترکیه که عمدتا کردنشين است، ديده می شود. در مقر محلی حزب حاکم عدالت و توسعه، مجسمه آتاتورک که زير آن سخنان «خوشحال است او که خود را ترک می نامد» حکاکی شده در زير پله ای با گرد و غبار پوشانده شده است. در طرف ديگر خيابان در ژاندارمری يک شعار ديگر « وفاداری به ارتش افتخار ما است» در پشت سيم های خاردار ديده می شود.
اين صحنه وضع بغرنج و دشوار کردهای ترکیه (و سوریه)، را نمايان می سازد. نخست وزیر ترکیه، رجب طیب اردوغان، خواستار کناره گيری بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، شده است. ترکیه در حال حاضر ميزبان بیش از ۱۰۰ هزار پناهنده سوری است. تنش ها بین دو کشور آنها را به جنگ نزديک کرده است. با این حال هیچ نشانه ای از پایان درگیری ها در سوریه وجود ندارد. خروج نیروهای سوریه عمدتا از شهرهای کردنشين در امتداد مرز، به خطرات نبرد ۲۸ ساله دولت ترکیه با حزب کارگران کردستان، پ کا کا، افزوده است.
شهرها در حال حاضر از سوی گروه وابسته به پ کا کا سوریه، حزب اتحادیه دمکرات اداره می شوند. به اضافه راه اندازی مدارس کرد زبان و ترويج لباس کردی، حزب اتحادیه دمکرات به مسلح کردن خود مشغول است و تا کنون سه گردان تشکيل داده . گروه ادعا می کند که اين امر برای دفاع در برابر هرج و مرجی است که امکان دارد پس از سقوط بشار اسد اتفاق بيافتد. اما در چشم های جنگ طلب آقای اردوغان به طور فزاینده ای، حزب اتحادیه دمکرات همان پ کا کا و دشمن اصلی ترکیه است.
کردها ترس آن را دارند که، آنها، نه نیروهای بشار اسد، هدف اصلی سربازان ترک و تانک های مستقر در امتداد مرز باشند . آنها فکر می کنند لایحه اجازه ارتش به دخالت در خارج از کشور که در پارلمان ترکیه به تصویب رسید آنها را مورد هدف قرار می دهد. این ممکن است نگرانی بيش از حد باشد. با این حال، ترکیه به وضوح از ظهور یک نهاد شبه مستقل کرد در سوریه در کنار ناحيه خودمختار کردستان شمال عراق ترس دارد.
در نصيبين، کمی دورتر در امتداد مرز، عايشه گوکان، شهردار حزب صلح و دموکراسی کردستان (BDP) به حرکت مردم در شهر قاميشلی سوریه، تا حدودی تحت کنترل حزب اتحادیه دموکرات اشاره می کند. هنگامی که پرچم کردستان در قاميشلی برافراشته شد، هزاران نفر از مردم محلی به خیابان ها رفتند و جشن گرفتند. او گفت: «این مرزها مصنوعی هستند، برای قرن ها ما به عنوان یک مجموعه زندگی کرده ايم، قلب ما، اهداف ما، و درد و رنج ما، يکی است». در مرکز فرهنگی میتانی حزب صلح و دموکراسی، کردهای جوان در حال جبران زمان از دست رفته اند، و به اجرای نمایش و آوازها به گسترده ترین زبان محلی «کرمانجی» می پردازند. يک نوجوان که نقش هملت را بازی می کند با لبخند می گويد « استقلال شاید، خودمختاری قطعا».
به نظر می رسد پ کا کا کمتر به حقوق کردها و بیشتر به تضعیف حزب عدالت و توسعه توجه دارد. مبارزان مسلح، مبارزات خشونت آمیز خود را در داخل ترکیه افزایش داده اند و تعدادی از سربازان و افراد پلیس را کشته اند. در امتداد جنوب شرقی، پ کا کا عمليات تروریستی، از جمله به آتش کشيدن ساختمان های دولتی، حمله به مدارس، زخمی کردن کودکان و آدم ربايی معلمان را برای تضعیف کنترل دولت، آغاز کرده است.
شدیدترین درگیری ها در اطراف کوه ها، در شهر شمدينلی، بین ایران و عراق بوده است. جميل اوتر، رهبر قدرتمند قبیله Jirki ، است که در کنار ارتش ترکيه علیه پ کا کا جنگيده است. آقای اوتر، زمانی يکی از حامیان سرسخت آقای اردوغان بود و به مردم می گفت به حزب عدالت و توسعه رای دهند. آقای اوتر اذعان می کند که «اردوغان به ما بيش از هر رهبر ديگر ترکيه اميد می داد». اما «در حال حاضر او فقط مانند دیگران شده است، و ما به او دوباره رای نمی دهيم».
حزب عدالت و توسعه تنها رقیب BDP در منطقه است. اين حزب نیمی از آراء کردنشینان جنوب شرقی کشور در سال ۲۰۰۷ را ازآن خود کرد. در سال ۲۰۰۹، آقای اردوغان بطور اميدوار کننده ای برای اولین بار با کنترل ژنرالهای ترکیه و سپس معرفی اصلاحاتی که به کردها آزادی های فرهنگی و زبانی بیشتری می داد به صلح نزديک شد. او همچنین با رهبر زندانی پ کا کا، عبدالله اوجالان، به امید پایان دادن به شورشی که منجر به مرگ نزدیک به ۵۰ هزار نفر شده است، شروع به مذاکرات محرمانه کرد. اما سياست سال ۲۰۰۹ «در باز برای کردها» ی آقای اردوغان پس انتخاب دوباره او در سال گذشته بسته شد.
منتقدان ادعا می کنند که آقای اردوغان از سياستهای خود در مورد کردها برای بدست آوردن آراء ملی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ روی گردانده است. منتقدان همچنين می گویند وعده های اردوغان برای یک قانون اساسی دمکراتیک جدید به جايی نخواهد رسيد. دولت اعلام کرده است که با تشدید حملات تروریستی پ کا کا، بدست آوردن حمايت عموم مردم غیر ممکن شده است. حتی در حالی که جت های جنگی ترکیه اردوگاه های پ کا کا در شمال عراق را در هفته جاری بمباران کردند، دولت از کتاب های درسی برای کلاس های کرمانجی در مدارس دولتی رونمايی کرد. فرهنگ لغتنامه کردی- ترکی در حال تنظيم است و به متهمان اجازه داده می شود در دادگاه ها بزبان کردی سخن بگویند.
با این حال، با هر امتیاز جدیدی، پ کا کا انتظارات جديدی را عنوان می کند. شورشیان در حال حاضر اصرار دارند که مذاکرات از سرگرفته نمی شود مگر اینکه آقای اوجالان از سلول انفرادی به يک "شرایط انسانی" مانند بازداشت خانگی منتقل شود. صدها نفر از زندانیان پ کا کا برای این منظور دست به اعتصاب غذا زده اند. آقای اوجالان، که مورد احترام کردها قرار دارد می تواند کلید صلح باشد. اما پس از ۱۳ سال حبس انفرادی سلامت و نفوذ او در ميان کردها کمرنگ شده است.
در واقع، بنظر می رسد تحکیم تسلط حزب اتحاديه دمکرات در سوریه، باعث تزلزل در رسيدن به راه حل در ترکيه شده است. بسیاری سیاست های آقای اردوغان درباره سوریه، به خصوص حمایت او از مخالفان ارتش آزاد سوریه را مقصر می دانند. يکی از مخالفان می گويد: «آنها مناطق مرزی را از کنترل نيروهای اسد آزاد کردند، و اکنون پ کا کا وارد اين مناطق شده است.» علاوه بر این، با دنبال کردن هدف سرنگونی بشار اسد، ترکیه باعث شده، ایران و عراق، درمورد اتحاد خود با پ کا کا تجديد نظر کنند.
هزینه های اقتصادی نیز در حال افزایش است. تخمین زده می شود ترکیه سالانه ۳ میلیارد دلار تجارت از دست داده است. نصيبين، مرکز سابق برای معامله گران چمدانی، از زمان بسته شدن مرزها در ماه دسامبر گذشته ضربه سختی را متحمل شده است. در خیابان ها مغازه ها تعطيل شده اند. خانم گوکان می گوید: بیکاری سر به فلک کشيده و ۹۰ درصد است. بدون اميد به آينده، جوانان نصيبين کانديدهای طبیعی برای پ کا کا بشمار می آيند.
منبع:صدای امریکا به نقل از هفته نامه « اکونوميست»