يورونيوز- گزارش تفصیلی- قوانین پناهندگی در اتحادیه اروپا زیر فشار موجی بی سابقه از پناهجویان در حال تغییرات بنیادی است. مهاجرانی که عمدتا از آفریقا، سوریه و عراق می آیند قصد دارند وارد حوزه شنگن شوند. این برای آنها به منزله آزادی عبور و تردد در میان کشورهای این منطقه بدون هیچگونه کنترل مرزی است. اما حوزه شنگن چیست؟
چهارده ژوئن ۱۹۸۵ پنج کشور اروپای غربی (بلژیک، فرانسه، آلمان غربی، لوکزامبورگ و هلند) تصمیم به برداشتن محدودیتهای مرزی میان خود و ایجاد سرزمینی بدون مرز گرفتند. توافقنامه اولیه شنگن در عرشه کشتی پرنسس ماری آسترید و بر روی رودخانه موزل در نزدیکی روستای کوچکی در لوکزامبورگ به نام شنگن به امضا رسید.
حوزه شنگن محدوده ای است که تردد آزاد افراد در آن تضمین شده است. توافقنامه اولیه شنگن در سال ۱۹۹۰ به واسطه کنوانسیونی تکمیل شد و در سال ۱۹۹۵ به اجرا درآمد. به موجب این پیمان کنترل های مرزی داخلی برداشته شد و کشورهای این حوزه از یک مرز بزرگ بیرونی بهره مند شدند.
بیست و دو کشور از اعضای اتحادیه اروپا که عبارتند از آلمان، بلژیک، فرانسه، لوکزامبورگ، هلند، اتریش، سوئد، فنلاند، اسپانیا، پرتغال، ایتالیا، یونان، دانمارک، استونی، لتونی، لیتوانی، مجارستان، لهستان، جمهوری چک، اسلوونی، اسلواکی و مالت به همراه چهار کشور غیر عضو این اتحادیه یعنی ایسلند، نروژ، سوئیس و لیختنشتاین، بیست و شش کشور حوزه شنگن را تشکیل می دهند.
از میان دیگر اعضای اتحادیه اروپا چهار کشور بلغارستان، کرواسی، قبرس و رومانی قرار است به شنگن بپیوندند و دو عضو دیگر یعنی ایرلند و بریتانیا همچنان خارج از این حوزه باقی خواهند ماند.
بیش از چهارصد میلیون شهروند اتحادیه اروپا و نیز شمار زیادی از اتباع کشورهای ثالث که در حوزه اتحادیه اروپا حضور دارند، می توانند آزادانه و بدون هیچگونه محدودیت در مرزهای داخلی شنگن تردد کنند. اما جریان های ناسیونالیست قاره سبز این پیمان را به دلیل تسهیل در مهاجرت شمار زیادی از افراد از جنوب به شمال اروپا مورد انتقاد قرار می دهند.
شورای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۴ برای تضمین امنیت در این حوزه اقدام به تاسیس فرونتکس، آژانس همکاری های مرزی اروپا کرد که وظیفه اش نظارت بر مرزهای داخلی در حوزه شنگن است. در سال ۲۰۱۵ بودجه ای معادل ۱۱۴ میلیون یورو برای این آژانس درنظر گرفته شد که برای شرایط اضطراری کنونی بسیار کم ارزیابی شده است.
پیمان شنگن تاکنون به دلیل بحران مهاجرت به حال تعلیق در نیامده است. اجرای این پیمان تنها در جریان برخی مسابقات بزرگ ورزشی، نشست های مهم بین المللی و یا تهدیدهای تروریستی به طور موقت معلق شده است. اما همانطور که وزیر امور خارجه آلمان تهدید کرده است این وضعیت ممکن است به زودی تغییر کند.