لندن-بی بی سی فارسی-صرافان افغان می‌گویند در ماه‌های اخیر مقدار زیادی ریال ایرانی وارد بازارهای افغانستان شده و در عوض دلار آمریکایی به ایران انتقال می‌یابد.
روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز نیز گزارش داده، در حالیکه تحریمهای آمریکا و اروپا ریال ایران را با بحران مواجه ساخته، محموله های ریال در کامیون‌ها به افغانستان آورده شده و در بازارهای این کشور با ارزهای خارجی مبادله می‌شود.
ارزش ریال، در پی وضع تحریم های آمریکا و شماری از کشورهای دیگر علیه ایران به دلیل ادامه برنامه هسته‌ای این کشور به شدت افت کرده است.نجیب‌الله اختری رئیس اتحادیه صرافان کابل هم ورود بی رویه ریال را به بازارهای افغانستان تائید می‌کند. "این یک واقعیت است. از زمانیکه تحریم های اقتصادی علیه ایران وضع شده، ایران همین یک راه دارد که از طریق افغانستان خود را اکمال کند. در تماس که ما با صرافها در هرات داشتیم، آنها به ما گفتند که در این روزها تومان (ریال) به مقدار بسیار زیاد از ایران به هرات انتقال داده می شود و در برابر ارزهای خارجی چون دلار، یورو، درهم و ارزهای دیگر مبادله شده، به ایران انتقال داده می شود."
آمریکا می‌گوید حالا ایران برای با ثبات ساختن بازار ارز در آن کشور و تامین احتیاجاتش تلاش دارد این تحریم ها را دور بزند.
نورالله دلاوری رئیس بانک مرکزی افغانستان می‌گوید، این بانک در مورد تزریق ریال به بازارهای افغانستان تحقیقاتی را آغاز کرده است.
"در افغانستان قانون وجود ندارد که از خرید و فروش ریال در برابر دالر (دلار) جلوگیری کند. اما براساس سیاست پولی، وظیفه ما این است که از ارزش افغانی و از تبادله آن مراقبت بکنیم. ما همراه با مقامات مربوط به شمول آرین بانک و وزارت خارجه و سفارت آمریکا در تماس هستیم که موضوع تحریم‌ها در ارتباط به این مسئله را روشنتر سازیم. آنطوریکه ما از سفارت آمریکا شنیدیم، خرید و فروش افغانی و ریال در چارچوب تحریمهای آمریکا قرار نمی‌گیرد. اما هنوز تحقیقات در این زمینه ادامه دارد."
در چنین وضعیتی، چه سودی از خرید ریال نصیب تاجران و صرافان افغان می‌شود؟ رئیس اتحادیه صرافان کابل می‌گوید: " صرافهای ما شاید یک مقدار مفاد بکنند اما مشکل اساسی این است که ارز از بازارهای افغانستان به ایران و پاکستان می‌رود و این موجب کاهش ارز خارجی در بازار افغانستان شده و به اقتصاد ما ضربه وارد می کند."
مقامهای آمریکای گفته اند که تزریق ریال به بازارهای افغانستان یک نگرانی باالقوه در برابر تحریم ها است.
اما رئیس بانک مرکزی افغانستان می گوید، ورود ریال حتی در محموله های بزرگ در کوتاه مدت تاثیری بر اقتصاد افغانستان نخواهد گذاشت.
" در حالیکه ارزش ریال بی اندازه کاهش یافته، من نمی دانم که صرافان افغان از خرید آن در بازار افغانستان چه سودی بدست می آورند. به نظر من این مسئله روی اقتصاد افغانستان تاثیر نمی کند."
به نوشته نیویورک تایمز مبادلات ریال در برابر دلار بخشی از تلاش ایرانیهای ثروتمند است که می خواهند تجارت و پس اندازهایشان را به بیرون از ایران انتقال دهند. اما این کار از راه قانونی با توجه به اجرایی بودن تحریم ها ناممکن است.
به همین دلیل به گفته این روزنامه آمریکایی، ایرانیها ریال شان را در بازارهای افغانستان به دلار مبادله کرده و دلار را به بانک های خلیج فارس و دیگر کشورهای منطقه منتقل می کنند.
شماری از مقامات افغان گفته اند که جریان پول ایران به افغانستان نگرانی اصلی نیست بلکه مشکل اصلی قاچاق بی‌رویه ارزهای خارجی به خارج افغانستان است.
در سال گذشته، ۴ ممیز ۶ میلیارد دلار، که حدود یک سوم تولید ناخالص داخلی افغانستان به شمار می رود، تنها از طریق فرودگاه بین المللی کابل به خارج و به ویژه به دوبی انتقال داده شده است.