بد نیست و لازم می دانم کە بە بهانە زلزلە اخیر در استان آذربایجان شرقی کە تعدادی از هم میهنان خوبمان جانشان را ازدست دادند و خرابیهای سنگینی بە بار آمد، بە زلزلە بزرگ تهران بزرگ هم پرداختە شود...زلزلە آذربایجان را نسبت بە زلزلە های فاجعە بار پیشین دررودبارومنجیل وبم را نمی توان فاجعە نامید وآمار جانباختگان و هزینە های ناشی از آن طبیعی می نماید و چیزی کە دراین این بارە بایست مورد توجە و انتقاد باشد این است کە در اکثر مناطق جهان زمین لرزە با شدت ٦ درجە در مقیاس ریشتر شاید این گونە تلفات را نداشتە باشد و ما شانش آوردە ایم کە نیروی زلزلە اخیر آذربایجان از این مقدار بیشتر نبودە وگرنە شاید با یک فاجعە گستردە روبرو بودیم...اما هر بار کە این حادثە دلخراش طبیعی گوشە ای از میهنمان را می لرزاند و جان تعدادی از هم میهنانمان را می ستاند بهانە ای برای پرداختن بە موضوع زمین لزرە دهشتناک تهران بزرگ ذهن خیلی ها را با خود درگیر می کند، متخصصین و مسولین متعهد را بە فکر چارە جویی می کشاند. فرصت نیست تا در این نوشتار کوتاه بحث علمی و تخصصی دربارە احتمال وقوع و میزان وحشتناک هزینە های انسانی ، اجتماعی و اقتصادی وحتا سیاسی فاجعە ملی پیش روی همە ما یعنی زمین لرزە تهران سخن بگوییم . مسلم است کە همە ما تهران را یک کلان شهربا بحرانهای گوناگون زیست محیطی ،خدماتی، فرهنگی واجتماعی امنیتی می شناسیم...اما بایست گفت مهمترین بحران پیش روی این کلان شهر کە دست کم تا ٨ درصد جمعیت کشور را در خود جای دادە است بافت فرسودە شهری ، ساختمان سازی ها وبرج سازیهای سوداگرانە وبی برنامە دو دهە پیش بودە کە موجب رشد سرطانی شهر تهران شدە است و این همە می رود تا یک فاجعە ملی و انسانی پیش روی ما و جهان بگذارد!
تلاش های زود گذری در راستای مقاوم سازی و اشاعە فرهنگ بهینە سازی ساختمان ونظارت بر ساخت و ساز آغاز شدە کە متاسفانە بسیار دیرانجام شدە است واز آنجا کە تهران طرح جامع شهری ندارد و در پی سیاست های غلط تمرکز گرایی پیش و پس ازانقلاب فرصت تنظیم و اجرای یک طرح جامع شهری را از پایتخت گرفتە شدە است و با توجە بە مشکلات بسیاری کە پیش روی اجرای طرح جامع وجود دارد اکثر متخصصین شهرسازی و عمرانی بر این دیدگاه هستند کە چارە ای نیست تا پس از وقوع زلزلە خوفناک تهران صبر کنیم و پس از زلزلە تهران را از نو بسازیم!
اما مگر می شود دست روی دست گذاشت و چشم بە راه فاجعە ملی ایران شد و در این بارە شاهد کمترین آگاهی رسانی در رسانە ها و مراکز آموزشی عمومی نبود؟!
اجازە بدهید بە گوشە ای از جزییات فاجعە پیش رو اشارە کنم...تهران روی ٥ گسل فعال شدە و خطرناک قرار دارد کە خطرناکترین آنها گسل "شمال تهران" است کە بیش از ٢ میلیون نفر تراکم جمعیتی در این منطقە وجود دارد کە تلفات و هزینە های سنگینی بە بار خواهد آورد. آخرین زمین لرزە تهران نزدیک بە ١٨٠ سال پیش بودە و در طی این مدت زمان طولانی متاسفانە انرژی و نیروی گسلهای فعال یاد شدە آزاد نشدە است و بە همین خاطر در صورت وقوع زمین لرزە فاجعە رخ خواهد داد!
برخی ازمتخصصین اعتقاد دارند کە دست کم ٢٥ سال درانجام زمین لرزە تهران تاخیر شدە است وهمین تاخیر موجب سنگین تر شدن وبالارفتن درجە زمین لرزە خواهد شد و تهران لرزشی با بیش از ٧ درجە در مقیاس ریشتر خواهد داشت واین میزان چند درجە از زمین لرزە بم بیشتر خواهد بود(زمین لرزە بم بیش از ٢٦ هزار نفر جانباختە ،٣٠ هزار مجروح وبیش از١٠٠ هزار بیخانمان داشت) و همین ابعاد این فاجعە ملی را گستردە تر خواهد کرد.برآورد گروه های مشاور ژاپنی در این بارە حاکی از تخریب ٥٠ تا ٨٥ درصد ساختمانهای و برجهای مسکونی است کە با این حجم خرابی و بستە شدن راه ها امکان امداد رسانی از زمین با مشکل جدی روبرو خواهد شد و بایست در مناطق مختلف تهران محوطەهایی باز کە بتوان از طریق هوا و بالگرد امداد رسانی انجام شود،ایجاد کرد کە امروزە شاهد برخی از این محوطە ها ی باز وسبز در مناطق مختلف شهر تهران هستیم. برآوردهای گوناگونی از آمار کشتە شدگان و جانباختگان اولیە زمین لرزە فاجعە آمیز تهران می شود کە این آمار بە حدی بالا خواهد بود کە رقم چند صد هزار نفری وبعضا ملیونی ویا دست کم ٦ درصد مردم تهران را شامل خواهد شد ...آمارهای غیر رسمی حاکی از آن است کە شهرداری تهران در کنار اتوبان کرج اقدام بە احداث سولەهایی و ذخیرە سازی ٢ ملیون کفن ! و احداث گورستان دستجمعی نمودە است کە این اخبار خود می تواند گویای عمق فاجعە پیش رو از نظر مسولین امر باشد سولەهای گستردە دیگری در جنوب شهر برای اسکان فوری صدمە دیدگان و مردم بی خانمان ساختە یا در حال ساخت است کە البتە بە هیچ وجە کافی نخواهد بود. زمان و ساعت و فصل وقوع زمین لرزە در بالا و پایین بودن آمار تلفات انسانی تاثیر گذار خواهد بود و اگر این پیشامد درساعات اولیە شب و یا فصل سرما باشد بە مراتب ابعاد فاجعە گستردە خواهد شد و قطع شریانهای حیاتی شهراز سیستم آبرسانی ،برق ، شبکە گازرسانی و ترکیدگی لولەهای گاز و بروز آتش سوزی و دهها مورد دیگر همە وهمە میتواند بە گستردگی ابعاد این فاجعە ملی دامن بزند...این فاجعە بە امنیت سیاسی و ملی ایران لطمە جدی وارد خواهد کرد و بە طور موقت وزارتخانە ها در پی برنامە ریزی پدافند غیرعامل بە سایر شهرها انتقال پیدا خواهد کرد و شاید پس از این موضوع انتقال پایتخت هم جدیتردنبال شود و منطقی تر جلوە کند...حضور میلیونی مردم ایران کە همگی بستگانی در تهران دارند عملیات امداد و نجات را با مشکل روبرو خواهد کرد واحتمالا ارتش نوار امنیتی گستردە ای در اطراف پایتخت ایجاد خواهد کرد و ده ها تصویر و تصور دیگرکە در زمان وقوع فاجعە ضروری خواهد بود وباسیت از پیش در بارە آنها سازماندهی وبرنامە ریزی شدە باشند... حال با شرایطی کە پیش رو ماست با نگاهی درست و بهرە گیری ازتجربە های موفق سایر مردم جهان بایست گروه ها وانجمنهای خیریە و مردمی متخصص و متشکل ،هر چند کوچک بهتر از سایر مردم و تودە های گستردە و پریشان و ملتهب قدرت برنامە ریزی و امداد و نجات خواهند داشت را تشکیل و سازماندهی کرد. اما با روندی کە مسولین امنیتی نظام در پیش گرفتە اند ونسبت بە هر گونە گروه و نهاد و انجمن مردمی بد بین هستند واتفاقات چند سال گذشتە سیستم دیکتاتوری را بیش از پیش از متشکل شدن هر گروهی اعم از خیریە و زیست محیط و فرهنگی و امداد رسانی و بە وحشت انداختە است وفقدان این شرایط و گروهای حاصل از آن می بایست همە فعالان مدنی واجتماعی را بە این نکتە ظریف و فوری متوجە سازد و از سازکارهای موجود و دردسترس مانند آموزشهای مجازی و سیستم سایبری و اینترنت صفحە های اجتماعی اینترنتی در این بارە بیشتر آگاهی رسانی و آموزش دهی نمایند وهمگی بایست جدای از جنجال های زود گذار سیاسی بە کارهای پایە ای و نهاد سازیهای مدنی ماندگار نزدیک تر شویم...بە امید آن روز
منبع:ایران پرس نیوز